ترجمه شناسی  زبان گزین‌گویه‌ای لَدمیرَل در خدمتِ تبیین ساحت‌های فکری و فلسفی او

Mahdi Farrokhi

نویسندگان

Mahdi Farrokhi ^📧 دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

ژان-رُنه لَدمیرَل یکی از نظریه‌پردازان شناخته‌شده و تأثیرگذار در حوزۀ ترجمه‌شناسی است که با خلق دو مفهوم «مبدأ‌گرا» و «مقصد‌گرا»‌ شهرتی جهانی برای خود رقم زده است. اما علی رغم این نام‌آشنایی و شهرت، وجهی مهم از شخصیت او مغفول مانده است. این وجه در رابطۀ او با زبان تعریف می‌شود که نمودش را در خلق آنی گزین‌گویه‌‌های بی‌شمار او می‌توان یافت. پژوهش حاضر با تکیه بر روش استدلالی-استنتاجی به بررسی و نقد این وجه پرداخته تا از رهگذر این بررسی بر مبنای «منطق»، «فرم‌« و «محتوای» این گزین‌گویه‌ها تصویری روشن‌تر و عمیق‌تر از این نظریه‌پرداز ارایه دهد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که گزین‌گویه‌های لَدمیرَل محصول یک نگاه و منطق قدرتمند فلسفی است که زمان را کوتاه می‌بیند و زبان برایش امری قدسی نیست. این گزین‌گویه‌ها به لحاظ فرم، بی‌آن‌که در پی تحمیل عقیدۀ گوینده باشند در اشکال مختلف سؤالی، موزون و مسجّع، بی‌پرده‌ و صریح و طنزآلود آشکار می‌شوند و از لحاظ محتوی نیز ناظر بر چیستی زبان، تجربه در ترجمۀ آثار فلسفی، جنبه‌های آموزشی، نکات حکمی، لاینحل بودن مرگ، مستأصل شدن در برابر پیچیدگی هستی می‌باشند.

کلمات راهنما:

زبان، منطق، فرم، محتوی، فلسفه، عقلانیت

مراجع

Ballard, M. (2006). Qu’est-ce que la traductologie? Études réunies par Michel Ballard. Arras: Artois Presses Université.

Benjamin, W. (1971). «La tâche du traducteur». Œuvres. I. Mythe et violence. Paris: Denoël / Les Lettres: 261–275.

Berman, A. (1994). L’épreuve de l’étranger - Culture et traduction dans l’Allemagne romantique: Herder, Goethe, Schlegel, Novalis, Humboldt, Schleiermacher, Hölderlin. Paris: Gallimard.

Berman, A. (1999). La traduction et la lettre ou l’auberge du lointain. Paris: Le Seuil.

Berman, A. (2008). L’Âge de la traduction—«La tâche du traducteur» de Walter Benjamin, un commentaire. Paris: Presses Universitaires de Vincennes.

Elisabeth Wilhelm, J. (2012). «Jean-René Ladmiral—une anthropologie interdisciplinaire de la traduction ». Meta, 57/3, pp. 1–19.

Harris, B. (1988) «What I really meant by "Translatology". TTR, 1/2, pp. 91–96.

Ladmiral, J-R. (1986). «Traduire les philosophes allemands ». Collegium helveticum (Université de Lausanne), n° 3, pp. 153–160.

Ladmiral, J-R. (1989). «Pour une philosophie de la traduction». Revue de métaphysique et de morale, 1, pp. 5–22.

Ladmiral, J-R. (1992). «La traduction: philosophie d’une pratique». Les gens du passage: Université de Liège, pp. 120–136.

Ladmiral, J-R. (1994). Traduire: théorèmes pour la traduction. Paris: Gallimard.

Ladmiral, J-R. (1995). «Rapport de synthèse pour L’Habilitation à Diriger des Recherches». Thèse soutenue à l’Université Paris X-Nanterre. [Texte inédit].

Ladmiral, J-R. (1999). «Die Aufgabe des Übersetzers—Sur l’horizon théologique qu’implique la métaphysique linguistique et littéraire immanente à l’esthétique de la traduction de Walter Benjamin». Global Benjamin. Internationaler Walter-Benjamin-Kongreß1992. Vol° 1, pp. 298–316.

Ladmiral, J-R. (2001). «Métaphraséologiques». The Contribution of Language Teaching and Learning to the Promotion of a Peace Culture. Université Aristote: Salonique, pp. 97–117.

Ladmiral, J-R. (2004). «Dichotomies traductologiques». La linguistique, 40 /1, pp. 25–49.

Ladmiral, J-R. (2006). «Je sais que je mourrai, mais je ne le crois pas». Le Nouvel Observateur, (avril et mai - hors-série), pp. 48–49.

Ladmiral, J-R. (2010). «La philosophie et la traduction». Translating Thougth / traduire la pensée, 49/2, pp. 6–16.

Ladmiral, J-R. (2010). «Sur le discours méta-traductif de la traductologie». Meta, 55(1), pp. 4–14.

Ladmiral, J-R. (2011). Aphorismes., M. Beyrouth/Bruxelles: Université St-Joseph/Éditions du Hazard.

Ladmiral, J-R. (2014). Sourcier ou cibliste. Paris: Les Belles Lettres.

Ladmiral, J-R. (2019). «Les quatre âges de la traductologie -Réflexions sur une diachronie de la théorie de la traduction». L’histoire et les théories de la traduction, 5/1, pp. 11–42.