The Implicitness in Dubbing versus Subtitling

مهدی باقری حریری; رضا عباسی

نویسندگان

مهدی باقری حریری ^📧 نویسندۀ مسئول: دانشجوی دکتری ترجمه، گروه زبان انگلیسی، پردیس تحصیلات تکمیلی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
رضا عباسی دکتری زبانشناسی، پژوهشگر مستقل و مدرس مدعو، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکدة ادبیات فارسی و زبان-های خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران https://orcid.org/0000-0001-8496-4277

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تعیین تفاوت میان ترجمه تعدادی فیلم انگلیسی زبان در نسخه دوبله‌شده و زیرنویس‌شده آنها به لحاظ میزان ضمنی یا تلویحی بودن معناست. بدین منظور یا به عبارتی برای یافتن میزان این تلویح، پژوهشگران مفهوم معنا/اطلاعّات ضمنی یا تلویحی لارسون (1984) را به عنوان چارچوب نظری خود برگزیدند تا در پرتو آن تفاوت ترجمه‌ها را در نسخه دوبله و زیرنویس فیلمها بررسی نماید. مطالب جمع آوری شده برای این منظور شامل پنج فیلم از ژانرهای مختلف در دو نسخه بود، یعنی هر فیلم در دو نسخة دوبله و زیرنویس شده آن. پژوهشگران بیست دقیقه از هر فیلم، یعنی در مجموع صد دقیقه از این فیلمها را تجزیه و تحلیل کردند که شامل 1600 ترجمه در قالب زیرنویس بودند. در این میان 163 ترجمه دارای نوعی از اطّلاعات ضمنی در یکی از نسخه‌ها بود. برای بررسی مقابله‌ای دو نسخه، ترجمة آنها در جدولهایی فهرست شدند تا برای ردیابی مصادیق معنای ضمنی مقایسه شوند. سپس پژوهشگران درصدی را از بسامد یا فراوانی هر نوع از معانی تلویحی در دو نسخة ترجمه به دست آوردند که در نتیجه با توجّه به تحلیل‌های آماری در این پنج فیلم 37/80 درصد از معانی تلویحی متعلّق به نسخه‌های زیرنویس‌شده و 63/19 درصد از آنها مربوط به نسخه‌های دوبله‌شده بودند. بنابراین، یافته‌ها مبیّن تلویحی‌تر بودن ترجمه‌ها در نسخه های زیرنویس نسبت به نسخه های دوبله‌شده هستند. در این میان، با درنظر گرفتن انواع اطلاعات ضمنی معرفی شده در چارچوب نظری، معنی تلویحی موقعیّتی دارای بیشترین بسامد و معنی تلویحی سازمانی دارای کمترین بسامد بود.

واژه‌های راهنما: ترجمه سمعی‌بصری، تلویح، دوبله، زیرنویس، معنای تلویحی ارجاعی، معنای تلویحی سازمانی، معنای تلویحی موقعیّتی

مراجع

Baker, Mona (ed.) (2001). Routledge encyclopedia of translation studies. London and New York: Routledge.

Barnwell, Katharine (1980). Introduction to semantics and translation. Horsleys Green, England: Summer Institute of Linguistics.

Baumgarten, N. (2005). The Secret Agent: Film Dubbing and the Influence of the English Language on German Communicative Preferences. Towards a Model for the Analysis of Language Use in Visual Media, [Ph.D. Thesis], University of Hamburg.

Bogucki, Lukasz (2004). ‘The Constraint of Relevance in subtitling’. The Journal of Specialised Translation. Issue 01. Retrieved November 24, 2009, Available from http://www.jostrans.org/issue01/art_bogucki_en.php

Diaz-Cintas, J. (2004). ‘Subtitling: The long journey to academic acknowledgement.’ The Journal of Specialised Translation. Issue 01. Retrieved November 24, 2009, from http://www.jostrans.org/issue01/art_Diaz_Cintas.php

Englund-Dimitrova, B. (2005). Expertise and explicitation in the translation process. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.

Hajebi, S. and Samir, A. (2022). ‘Exploring Differences in Persian Dubbed and Subtitled Versions of the Songs in Animated Musical Movies’. Journal of Research in Techno-based Language Education, Vol. 2, No. 1, Tabaran Institute of Higher Education.

Kelly-Holmes, H. (1999). European television discourse in transition. Clevedon: Multilingual Matters.

Larson, Mildred, L. (1984). Meaning-based translation: A guide to cross-Language equivalence. Lanham/New York/London: University Press of America.

Orero, P. (ed.) (2004). Topics in audiovisual translation. Amsterdam: John Benjamins.

Ziya Hoseyni, Mohammad (1999). A contrastive analysis of Persian & English & error analysis. Tehran: Nashr-e Vira.