ارزیابی برگردان آیه «اقرأ باسم ربک» (علق، 1) در ترجمه¬های فارسی، انگلیسی و ترکی استانبولی

نویسندگان

  • علی شریفی دانشیار، گروه قران و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، تهران، ایران؛
  • حسام امامی دانالو دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، تهران، ایران
  • موسی رحیمی 📧 نویسندة مسئول: استادیار، گروه ترکی استانبولی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان¬های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، تهران، ایران

چکیده

ترجمه قرآن کریم، راهی برای ایجاد ارتباط با قرآن کریم است و از این رو تحلیل و نقد ترجمه ­های قرآن کریم، امری ضروری است. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، ترجمه­ های فارسی، انگلیسی و ترکی استانبولی ارائه شده از عبارت «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّك» بررسی شده و نهایتاً به این نتیجه دست یافته ­ایم که در ترجمه‌ها، خواه در ترجمه واژگان آیه و خواه در متعلق‌یابی برای فعل «اقرأ» نارسایی­ هایی وجود دارد. علاوه­ براین، با در نظر گرفتن نکاتی مربوط به تناسب آیات سوره، دیدگاه پیشنهادی در ترجمه ارائه شده است. چنان که در زبان فارسی عبارت: «[نمازت را] به [یاری حقیقتِ] نام سرورت بخوان»، در زبان انگلیسی عبارت: «(Pray) for your God» و در زبان ترکی استانبولی عبارت: «(Namazını) Tanrı’n için kıl» مطلوب است.

واژه­ های راهنما: اسم، اقرأ، ترجمه انگلیسی قرآن، ترجمه ترکی قرآن، ترجمه فارسی قرآن، ربّ، سوره علق

مراجع

قرآن کریم.

ابن¬بابویه، محمدبن¬علی (1413ق). من لایحضره الفقیه. به تصحیح علی اکبر غفاری. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

ابوحیان، محمدبن¬یوسف (1407ق). تفسیر النهر الماد من¬ البحر المحیط. چاپ نخست. بیروت: دارالجنان.

ابوعبیده، معمربن¬مثنی (1381ق). مجازالقرآن. به تحقیق: فؤاد سزگین. چاپ نخست. قاهره: مکتبه¬الخانجی.

آدینه¬وند لرستانی، محمدرضا (1377ش). کلمه الله العلیا. (نرم¬افزار جامع التفاسیر نور) چاپ نخست. تهران: اسوه.

آیتی، عبدالمحمد (1374ش). ترجمه قرآن. (نرم¬افزار جامع التفاسیر نور) چاپ چهارم. تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سروش.

بخاری، محمدبن¬اسماعیل (1407ق). الصحیح. بیروت: دارالقلم.

جانی¬پور، محمد. ایزدی، مهدی (1392ش). «جستاری در تبارشناسی ماده «قرأ» در ساخت واژه «قرآن».» دوفصلنامه پژوهش¬های زبانشناختی قرآن. دوره 2. شماره 2. صص. 40–21.

چلیک، قدری (بی¬تا). ترجمه قرآن. (ترکی استانبولی-چلیک) (نرم¬افزار جامع التفاسیر نور) بی.¬جا.، بی.¬نا.

خسروانی، علیرضا (1390ق). تفسیر خسروی. به تحقیق: محمدباقر بهبودی. چاپ نخست. تهران: کتابفروشی اسلامیه.

خوانین¬زاده، محمدعلی (1394ش). «معناشناسی تاریخی واژه «ربّ».» دوفصلنامه پژوهش¬های زبانشناختی قرآن. سال چهارم. شماره 2. صص. 120–77.

زمخشری (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل فى وجوه التأويل. مصحح: مصطفی حسین احمد. چاپ سوم. بیروت: دار الکتاب العربی‏.

سراج، رضا (1390ق). ترجمه قرآن. (نرم¬افزار جامع التفاسیر نور) چاپ نخست. تهران: سازمان چاپ دانشگاه.

سلطانی، مصطفی (1380ش). «بررسی احادیث آغاز وحی.» علوم حدیث. شماره 20، صص. 2–37.

سمرقندی، نصربن محمد (1416ق). تفسیر السمرقندی المسمی بحرالعلوم. مصحح: عمر عمروی. چاپ نخست. بیروت: دار الفکر.

صدرالمتألهین، صدرالدین محمد شیرازی (1383ش). شرح اصول کافی. چاپ نخست. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

صفارزاده، طاهره. (1380ش). ترجمه قرآن، (نرم¬افزار جامع التفاسیر نور) تهران: مؤسسه فرهنگی جهان رایانه کوثر، چاپ دوم.

طباطبایی، محمدحسین (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ دوم. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.

طبرانی، سلیمان¬بن احمد. (2008م). التفسير الكبير: تفسير القرآن العظيم‏. چاپ نخست. اردن: دار الکتاب الثقافی.

طبرسی، فضل¬بن¬حسن (1372ش). مجمع¬البیان فی تفسیر القران. به تصحیح: فضل¬الله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی. چاپ سوم. تهران: ناصرخسرو.

طوسی، محمدبن¬حسن (بی¬تا). التبیان فی تفسیر القرآن. به تصحیح: احمد حبیت عاملی. چاپ نخست. بیروت: داراحیاءالتراث¬العربی.

فخررازی، محمدبن¬عمر (1420ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). چاپ سوم. بیروت: داراحیاءالتراث¬العربی.

فقهی¬زاده، عبدالهادی (1393ش). پژوهشی در نظم قرآن (مبانی تاریخی و مسائل علم تناسب تحلیل علل پراکنده¬نمایی و عدم تفکیک موضوعی در قرآن). چاپ نخست. تهران: انتشارات سخن.

فولادوند، محمدمهدی (1418ق). ترجمه قرآن. به تحقیق: هیئت علمی دارالقرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی) (نرم¬افزار جامع التفاسیر نور). چاپ سوم. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

کلینی. محمدبن¬یعقوب (1407ق). الکافی. به تصحیح علی¬اکبر غفاری و محمد آخوندی. چاپ چهارم. تهران: دار الکتب الاسلاميه.

گلپنارلی، عبدالباقی (1982م). ترجمه قرآن. (ترکی استانبولی-گلپنارلی) (نرم¬افزار جامع التفاسیر نور). قم: انتشارات انصاریان.

میبدی، احمدبن¬محمد (1371ش). کشف¬الاسرار و عده¬الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری). به اهتمام: علی¬اصغر حکمت. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.

نسفی، عمربن¬محمد (1376ش). تفسیر نسفی. به تصحیح عزیزالله جوینی. چاپ نخست. تهران: انتشارات صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران. انتشارات سروش.

هدایت، شهرام (1384ش). بررسی زبان¬شناختی واژه¬هایی از قرآن کریم. چاپ نخست. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

Arberry, A. J. (1955). The holy Koran. New York: The Macmillan Company.

Irving, T. B. (1985). The Qur'an: The first American version. Brattleboro, Vermont, United States: Amana Books.

Maulawi Sher, Ali (2015). The holy Quran with English translation. UK: Islam International Publications LTD. Present Edition (Royal Size).

Pickthall, Muhammad Marmaduke. (2011). Roman transliteration of the holy Qur'an. Lahore, Pakistan: Qudrat Ullah Co. Urdu Bazar.

Ross, Alexander (1980). The Alcoran of Mahomet. London: Printed Anno Dom 1649.

Rowad Translation Institution for Telecommunications & Information Technology (2020). Quran–translating.

Sale, George Gent, (1989). The Koran. London: Printed by C. Ackers.

Shakir, M. H. (1974). The holy Quran; Arabic text and English translation. Tehran: World Organization for Islamic Services (WOFIS).

Uri, Rubin, (1993). "Iqra’ bi-smi rabbika …! Some notes on the interpretation of Surat al-‘Alaq," Israel Oriental Studies 13, pp. 213–230.

Yusuf Ali, Abdullah (1990). The holy Qur-an, English translation of the meanings and Commentary.

Downloads

چاپ‌شده

2023-06-15 — Updated on 2023-06-15

Versions

ارجاع به مقاله

شریفی ع., امامی دانالو ح., & رحیمی م. (2023). ارزیابی برگردان آیه «اقرأ باسم ربک» (علق، 1) در ترجمه¬های فارسی، انگلیسی و ترکی استانبولی. فصلنامه مطالعات ترجمه ایران, 21(81). Retrieved از https://journal.translationstudies.ir/ts/article/view/1058

شماره

نوع مقاله

مقاله علمی-پژوهشی

DOR