مقایسۀ استفاده از دو راهکار پانویس و تصریح در ترجمة ادبیات کودک و بررسی عملکرد این دو راهکار در حافظة کودکان
چکیده
حوزۀ ترجمۀ ادبیات کودک در مطالعات ترجمه تا حد زیادی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است امّا پژوهش‌های نسبتاً کمی به موضوع عملکرد راهکارهای پانویس و تصریح در متون ادبی کودک پرداخته‌اند. از این رو در پژوهش توصیفی-استنباطی حاضر، دوکلاس پایه چهارم ابتدایی از یک مدرسۀ دخترانه و یک مدرسۀ پسرانه انتخاب شدند و دانش‌آموزان پاراگراف کوتاهی از کتاب «پاگنده–پاکوچولو» که در آن واژۀ بیگانۀ «ساسکواچ» Susquatch)) به کار برده شده بود، دریافت کردند. در یکی از متن‌ها توضیح کلمۀ ساسکواچ به صورت پانویس و در متن دیگر با استفاده از راهکار تصریح، در اختیار دانش‌آموزان قرار داده شد. پس از گذشت چند ساعت از دانش‌آموزان دختر و پسر خواسته شد تا به دو سؤال پرسشنامه که در رابطه با واژۀ ساسکواچ بود پاسخ دهند. نتایج نشان می‌دهد دانش‌آموزان دختر و پسری که واژۀ ساسکواچ را با استفاده از راهکار پانویس دریافت کردند نسبت به دانش‌آموزان دختر و پسری که واژۀ ساسکواچ را با استفاده از راهکار تصریح دریافت کرده بودند پاسخ‌های صحیح بیشتری داشتند. سپس سه هفته بعد به منظور بررسی عملکرد این دو راهکار در حافظۀ بلند مدت دانش‌آموزان، پرسشنامه‌ای حاوی سه جمله در توضیح واژه ساسکوچ در اختیار آنان قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست‌آمده و آزمون کای اسکوئر ( (chi-square test، دانش‌آموزانی که توضیح واژه را به صورت پانویس دریافت کرده بودند، تعریف واژة ساسکواچ را به صورت کامل تری به خاطر داشتند.
کلمات راهنما:
ادبیات کودک، ترجمه ادبیات کودک، پانویس، تصریحمراجع
آزاد، پ. (1402). پاگنده-پاکوچولو. کلک واژه.
اویتینن، ر. (1394). ترجمه کتاب کودک. ابراهیمی، ح.، شمش‌زاده، ل.، مهدیان، ن.، شهیدی، س.، صاعلی، ر.، انتظاریان، ش.، اقبال‌زاده، ش. کانون پرورش فکری کودک و نوجوان. (نشر اثر اصلی، 2000).
بلوری، م. (1396). عاملیت مترجم در پانویس‌ها و یادداشت‌های مترجمان ادبی معاصر در ایران. دوماهنامه علمی-پژوهشی جستارهای زبانی، 6، 191–214.
زنجانبر، الف.، مرادی، الف. و عامری فلیحی، ن. (1401). مقایسه برگردان‌های فارسی داستان کودکانۀ «درخت بخشنده»: از منظر پیراترجمه. پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی، 12 (3)، 308–327.
فرحزاد، ف.، تجویدی، غ.، بلوری، م. (1386). فرهنگ توصیفی اصطلاحات مطالعات ترجمه. یلدا قلم.
قرشی، م.، امین‌زاده، س. (1391). مفهوم خوانایی در ترجمه ادبیات کودکان و نوجوانان و شیوه ارزیابی آن. مجله علمی‌پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، 3، (2)، 75–90.
Bahremand, A. (2020). Translation strategies in English to Persian translation of children's literature based on Klingberg's model. Journal of Language and Translation, 10, (3), (144–155).
Blum-Kulka, S. (2000). Shifts of cohesion and coherence in translation. In L.Venuti (Ed.), The translation studies reader. London & New York: Routledge. (First published 1986 in J. House & S. Blum-Kulka (Eds.), Intercultural communication: Discourse and cognition in translation and second language acquisition.
Gambier, Y., Doorslaer, L. (2010). Handbook of translation studies. Vol. 1. John Benjamins Publishing Company Amsterdam / Philadelphia.
Hunt. P. (1992). Literature for Children: Contemporary Criticism. London: Routledge.
Hussein Taha Khwira, Z. (2010). Strategies and motivations in translated children's literature: Defoe's Robinson Crusoe as a case study, An-Najah National University, Faculty of Graduate Studies.
Klaudy, K. (1998). Explicitation. In M. Baker(Ed.). Routledge encyclopedia of translation studies. (1998). pp. 80–84. London and New York: Routledge.
Murtisari, E. (2016). Explicitation in translation studies: The journey of an elusive concept. The International Journal for Translation & Interpreting Research, 8, (2), 65–81. DOI: 10.12807/ti.108202.2016.a05
O’Sullivan, Emer. (2006). “Translating Pictures.” In The Translation of children’s literature. A Reader, Gillian Lathey (ed.), Clevedon: Multilingual Matters.
Oittinen, R. (2000). Translating for children. New York and London: Garland.
O'Sullivan, E. (2006). Narratology Meets Translation Studies, or The Voice of the Translator in Children's Literature. In Lathey's (ed.) The Translation of Children's Literature: A Reader. Clevedon, Buffalo, Toronto: Multilingual Matters.
Palkovičová, Eva. (2015). Úvod do štúdia umeleckého prekladu. Univerzita Komenského v Bratislave.
Paloposki, O. (2010) The Translator’s Footprints, in T. Kinnunen & K. Koskinen (Eds.), Translators’ Agency, Tampere: Tampere University Press.
Pym, A. (2005). Explaining Explicitation. Intercultural Studies Group, Universitat Rovira i Virgili Tarragona, Spain, 2, (2).
Sanchez, O. (2015). The Use of Footnotes in Literary Translation. In: Forum. 13(1).
Shavit, Z. (1986). Poetics of children literature. Athens and London: University of Georgia Press.
Ukušová, J. (2021). Translator’s footnotes as an (in)effective translation strategy. Special issue: Translation in time and time in translation, 51–70. https://www.bridge.ff.ukf.sk/index.php/bridge/article/view/51
Yalsharzeh, R., Golzar, M. (2022). Explicitation as a translation universal: Some controversial issues. Journal of Applied Linguistics and Applied Literature: Dynamics and Advances, 10, (2), 277–287. DOI: 10.22049/JALDA.2022.28148.1498
Yazdani Moghaddam, M., Shahraki, S., Delarami far, M. (2017). Explicitation in translation: A case of screen translation. Journal of Language Teaching and Research, 8, (1), 75–80. DOI: http://dx.doi.org/10.17507/jltr.0801.09
Downloads
چاپ‌شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
DOR
مجوز
حق نشر 2023 Pariya Azad
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).
