ساختار جملات پروست در ترجمه

چکیده

کتاب «در جستجوی زمان از دست رفته» یكی از مهم‌ترین اسطوره‌های دوران معاصر و از پایه‌های اصلی ادبیات امروز جهان است. خصوصیات سبک نوشتاری و موضوعات پرداخته شده در این کتاب هنوز هم موضوع تحقیقات بسیاری در زمینه‌های مختلف علوم زبان‌شناسی قرار می‌گیرد. حاصل این تحقیقات موجب شده است که معنای نهفته در خطوط نویسنده با وضوح بیشتری خود را نشان دهند. خواننده فارسی‌زبانی که خواندن ترجمه این شاهکار ادبی جهانی را آغاز می‌کند نیز انتظار دارد که از ورای کلمات زبان فارسی به عمق پیام نویسنده دست یابد که این موضوع بهره‌گیری از دستاوردهای این تحقیقات را ایجاب می‌نماید. در اینجاست که نقش مترجم به عنوان معرفی‌کننده نویسنده مطرح می‌شود. دانش وی از زبان مبدأ رابطی است که او را به گام بعدی راهنمایی می‌کند. مترجم باید بتواند سبک و ساختار نوشتاری نویسنده را انتقال دهد. این مسئله در مورد این کتاب عظیم مارسل پروست کاری است بس دشوار. تفاوتهای ساختاری فراوان در زبان فارسی و فرانسه از سویی و سبک منحصربه‌فرد پروست از سوی دیگر کار ترجمه را با تحقیقات جانبی فراوان توأم می‌سازد. اما چگونه این کتاب را در قالب زبان فارسی در آوریم؟ آنچه در این مقاله به اختصار به آن می‌پردازیم، ابتدا بررسی مواردی چند از خصوصیات نگارشی این اثر جاودان است که شامل: بلندی جملات، تنوع زمان و وجه افعال، کاربرد استعاره و نیز یادداشتهای نویسنده است. سپس روشی برای استفاده از آنها در ترجمه پیشنهاد می‌شود. یادآوری خصوصیات سبک نگارشی پروست در امر ترجمه می‌تواند موجب وفاداری هرچه بیشتر به نویسنده رمان شود و مفاهیم نهفته در جملات را با بررسی ساختاری کتاب آشکار می‌سازد.