ترجمه و ورود عناصر زبانی و فرهنگی بیگانه به زبان و ادبیات معاصر فارسی: نگاهی به اشعار احمد شاملو

چکیده

امروزه با پیشرفت علم ترجمه، تأثیرپذیری متقابل اقوام و ملل از یکدیگر امری اجتناب‌ناپذیر است. این تأثیرپذیری در ‏حوزه‌های مختلف خصوصاً حوزه فرهنگ و ادبیات مشهود است. این حقیقت در کشور ما نیز وجود دارد و زبان و ادبیات ‏معاصر فارسی از نظر عناصر زبانی و فرهنگی از ملل دیگر تأثیر پذیرفته است که این خود محصول پیشرفت ترجمه است. ‏یکی از شعرای معاصر فارسی که می‌توان نشانه‌هایی از عناصر زبانی و فرهنگی بیگانه را در سروده‌های او یافت، احمد ‏شاملو است. این مقاله بر آن است تا با بررسی اشعار شاملو، میزان ورود عناصر زبانی و فرهنگی بیگانه را مشخص و ‏خواستگاه این عناصر را بیان کند. در این پژوهش، تأثیرپذیری شعر شاملو از ادبیات و فرهنگ غرب در چهار مقوله اصلیِ 1. ‏عناصر زبانی و واژگانی، 2. عناصر محتوایی (شامل موارد اسطوره‌ای، فرهنگی و تاریخی)، 3. اقتباسات شعری و 4. ‏عناصر سبکی و نحوی بررسی شده است. در این پژوهش مشاهده ‌شد که شعر شاملو چه از لحاظ زبانی و سبکی و چه از نظر ‏محتوایی و فضای شعری تأثیرپذیری زیادی از ادبیات جهان و تحولات اجتماعی و فرهنگی دنیا داشته است که این خود تا حد ‏زیادی مرهون پیشرفت و رواج ترجمه است.‏