بررسی تطبیقی نشانگرهای فراگفتمانیِ محاوره‌ای و تعاملی در ترجمه‌های فارسی خطبه‌ها و نامه‌های نهج‌البلاغه

مریم السادات طیرانی; سید علی اصغر سلطانی; احمد پاکتچی; علی ربیع

نویسندگان

مریم السادات طیرانی دانشگاه آزاد، واحد تهران جنوب
سید علی اصغر سلطانی ^📧 دانشگاه باقرالعلوم
احمد پاکتچی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
علی ربیع دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

چکیده

هدف این مقاله بررسی تطبیقی نشانگرهای فراگفتمانی محاوره‌ای و تعاملی در خطبه‌ها و نامه‌های نهج‎البلاغه طبق طبقه‌بندی هایلند است. بدین منظور نخست تمام خطبه‌ها و نامه‌های نهج‌البلاغه مطالعه شد و در مرحله نمونه‌گیری، نامه‌ها و خطبه‌هایی انتخاب شدند که فراوانی زیادی به لحاظ موضوعی و مخاطب در بین سایر خطبه‌ها و نامه‌ها داشتند. سپس نشانگرهای محاوره‌ای و تعاملی از متن این خطبه‌ها و نامه‌ها و مطابق با معادل آنها در ترجمه نهج‌البلاغه توسط محمد دشتی و سید جعفر شهیدی استخراج گردید. جهت بررسی تفاوت معناداری بین انواع فراگفتمان در خطبه‌ها و نامه‌های منتخب، از آزمون مربع کا استفاده شد. نتایج نشان داد که در خطبه‌های بررسی‌شده، گذرها با بسامد 613، پرتکرارترین نشانگرهای محاوره‌ای، هستند، در حالی که ارجاع‌های درون‌متنی، تنها با یک بسامد، کم تکرارترین نشانگر محاوره‌ای هستند. در بین نشانگرهای تعاملی، درگیرسازها با 296 مرتبه تکرار، در رده نخست قرار دارند و عبارات احتیاطی با 26 بار تکرار در رده آخر قرار دارند. همچنین در نامه‌های بررسی‌شده، باز هم گذرها با بسامد 559، پرتکرارترین نشانگرهای محاوره‌ای هستند، در حالی که استنادها، تنها با یک بسامد، کم تکرارترین نشانگر محاوره‌ای هستند. در بین نشانگرهای تعاملی، درگیرسازها با بسامد 257، پرتکرارترین نشانگرها هستند و در آخر عبارات احتیاطی با بسامد 35 قرار دارند. آزمون فرضیه‌ها نشان داد که بین نوع متن و نوع نشانگرهای فراگفتمان ارتباط معناداری وجود داشت؛ اما تفاوت آماری معناداری در تعداد نشانگرهای محاوره‌ای و نشانگرهای تعاملی بین خطبه‌ها و نامه‌های بررسی‌شده وجود نداشت.

کلمات راهنما:

خطبه, فراگفتمان, نامه, نشانگرهای تعاملی, نشانگرهای محاوره‌ای, نهج‌البلاغه

بیوگرافی نویسندگان

مریم السادات طیرانی، دانشگاه آزاد، واحد تهران جنوب

دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، واحد تهران جنوب، تهران، ایران؛

سید علی اصغر سلطانی، دانشگاه باقرالعلوم

دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده زبان‌های خارجی و مطالعات بینافرهنگی، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران؛

احمد پاکتچی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

استاد، پژوهشکده دانشنامه‌نگاری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران؛

علی ربیع، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران؛

مراجع

رضی، شریف. (1378). نهج‌البلاغه. ترجمه: سیدجعفر شهیدی. تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

Akbas, E. (2012). Exploring metadiscourse in master’s dissertation abstracts: Cultural and linguistic variations across postgraduate writers. International Journal of Applied Linguistics & English Literature, 1(1), 12–26.

Ashrafi, S. (2009). Textual metadiscourse resources in research articles. Journal of English Language Teaching and Learning, 1(212), 39–75.

Crismore, A., Markkanen, R., & Steffensen, M. S. (1993). Metadiscourse in persuasive writing: A study of texts written by American and Finnish university students. Written communication, 10(1), 39–71.

Hammill, D. D., & Larsen, S. C. (2009). Test of written language: TOWL4. Pro-ed.

Hashemi, M. R., & Golparvar, S. E. (2012). Exploring metadiscourse markers in Persian news reports. International Journal of Social Science Tomorrow, 1(2), 1–6.

Hyland, K. (2000). Disciplinary discourses: Social interaction in academic genres. Harlow, UK: Longman.

Hyland, K. (2005). Metadiscourse: Exploring Interaction in Writing. London: Continuum.

Hyland, K., & Tse, P. (2004). Metadiscourse in academic writing: A reappraisal. Applied linguistics, 25(2), 156–177.

Martinez G. S. (2009). Argumentation, metadiscourse and social cognition: Organizing knowledge in political communication. Discourse & Society, 20(6), 727–746.

Rashidi, N., & Alihosseini, F. (2012). A contrastive study of metadiscourse markers in research article abstracts across disciplines. Bulletin of the Transilvania University of Brasov, 5(4), 17–23.

Sanford, S. G. (2012). A comparison of metadiscourse markers and writing quality in adolescent written narratives. Doctoral Dissertation, University of Montana.

Vahid Dastjerdi, H., & Shirzad, M. (2010). The impact of explicit instruction of metadiscourse markers on EFL learners’ writing performance. The Journal of Teaching Language Skills, 2(2), 154–174.

Vande Kopple, W. J. (1985). Some exploratory discourse on metadiscourse. College Composition and Communication, 82–93.

Yavari, M., & Kashani, A. F. (2013). Gender-based study of metadiscourse in research articles’ rhetorical sections. International Journal of Applied Linguistics and English Literature, 2(2), 77–88.