میم‌های ترجمه‌ای
تحلیل نظریه‌های ترجمه از منظر میمِتیک
چکیده
نظریۀ میمِتیک همتای فرهنگی ژنتیک در علوم زیستی است که در آن میم‌ها جایگزین ژن‌ها شده‌اند و به بررسی انتقال، تکامل و شباهت‌های عناصر فکری و فرهنگی در میان جوامع انسانی می‌پردازد. این مقاله می‌کوشد تا این نظریه را برای تحلیل نظریه‌های ترجمه به‌کار گیرد و برای این منظور، برخی از نظریات فلاسفه و نظریه‌پردازان متأخر اروپا شامل جرج اشتاینر، فرانز روزانزویگ، پل ریکور و والتر بنجامین را مورد مداقه قرار می‌دهد. بررسی برخی از آثار این متفکران، به‌وضوح به وجود برخی از رشته‌ها و عناصر فکری مشترک که تشکیل‌دهندۀ بخشی از هسته‌های بنیادین فکری آن‌هاست دلالت دارد. بر این پایه، فهرستی از میم‌های ترجمه‌ای پیشنهاد و جلوه و رخنمون آن‌ها در آثار متفکران مذکور به بحث گذاشته شد. وجود هسته‌های بنیادین فکری مشترک در کنار گسترۀ زمانی، جغرافیایی و ایدئولوژیک نسبتاً پهناوری که متفکران مورد نظر به آن تعلق دارند، مؤید وجود میم‌های ترجمه‌ای و نیز اثبات ثمرآفرین بودن کاربرد نظریۀ میمِتیک به‌عنوان دریچۀ جدیدی در تحلیل نظریه‌های ترجمه است. همچنین، این پژوهش شباهت‌های حیرت‌انگیزی میان برخی از میم‌های پیشنهادی با آموزه‌های عرفان یهودی (کابالا) یافت که می‌تواند در کنار تأیید ایدئولوژی‌محور بودن نظریۀ ترجمه، بر خاستگاه مشترک این میم‌ها نیز دلالت داشته باشد.
کلمات راهنما:
تحلیل نظریۀ ترجمه, میمِتیک, میم‌های ترجمه‌ای, ایدئولوژی, کابالامراجع
Aunger, R. (Ed.). (2000). Darwinizing culture. Oxford University Press. Retrieved from http://www.cus.cam.ac.uk/~rva20/Darwin.html.
Benjamin, W. (2012). The translator’s task. In Lawrence Venuti (Ed.), The translation studies reader (pp. 75–84). London & New York: Routledge.
Busenbark, E. (1949/2003). Symbols, sex and the stars in popular beliefs. San Diego, California: The Book Tree.
Camp, E & Reimer, M (2006): Metaphor. In Ernest Lepore & Barry C. Smith (Eds.), The Oxford Handbook of Philosophy of Language (pp. 845–863). Oxford University Press.
Chesterman, A. (1997). Memes of translation. Amsterdam: Benjamins.
Chesterman, A. (2009). The view from memetics. Paradigmi: 27(2), 75–88.
Croft, W. (2008). Evolutionary linguistics. Annual Review of Anthropology, 37, 219–234.
Dawkins, R. (1976). The selfish gene. Oxford: Oxford University Press.
Dawkins, R. (1982). The extended phenotype. Oxford: W. H. Freeman.
Glatzer, N. (1961). Franz Rosenzweig: His life and thoughts. New York: Schokem Books.
Joyce, G. F. (1997). Evolutionary chemistry: getting there from here. Science, 276(5319), 1658–1659.
Regardie, I. (1972). The tree of life: A study in magic. York Beach, ME: Weiser Books.
Ricoeur, P. (2006). On translation (E. Brennan, Trans.). London & New York: Routledge. (Original work published in 2004).
Steiner, G. (2012). The hermeneutic motion. In Lawrence Venuti (Ed.), The translation studies reader (pp. 156–162). London & New York: Routledge.
Tiezzi, E. (2006). Steps towards an evolutionary physics (Vol. 15). WIT Press.
Tooby, J., & Cosmides, L. (1989). Evolutionary psychology and the generation of culture, part I: Theoretical considerations. Ethology and sociobiology, 10(1–3), 29–49.
Trevathan, W. R. (2007). Evolutionary medicine. Annual Review of Anthropology, 36, 139–154.
Venuti, L (2012). The translation studies reader. London & New York: Routledge.
Westoby, A. (1994). The ecology of intentions: How to make memes and influence people:Culturology. Boston, MA: Center for Cognitive Studies. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download
چاپ‌شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).
