ترجمۀ طرحوارههای تصویری
مطالعه موردی زیرنویس فارسی پویانماییهای یخ‌زده 1 و 2
چکیده
طرحوارۀ تصویری (Image schema) یکی از اصلیترین ایدههای زبانشناسی شناختی بوده و بر این واقعیت تأکید دارد که مفاهیم ذهنی حاصل تعامل جسمی شده ما با محیط اطراف میباشند. هدف پژوهش حاضر بررسی طرحوارههای حجمی (Containment schemas)، حرکتی (Path schemas) و قدرت (Force schemas) موجود در پویانماییهای یخ زده 1 و 2 با استفاده از دستهبندی پنیا (2008) و ایوانز و گرین (2006) و شناسایی راهکارهای ترجمه مورد استفاده در زیرنویس فارسی این آثار جهت تشخیص رویکرد مترجمان در برگردان آنها میباشد. لذا، پس از معرفی نظریه طرحوارههای تصویری و ارائه تعاریف و دستهبندی مربوط، ابتدا طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرت در نسخه اصلی پویانماییهای یاد شده شناسایی و در زیر شاخههای هر دسته قرار داده شدهاند. بر این اساس، طرحوارههای حجمی در زیر گروههای خالی-پر، درون-بیرون و سطح؛ طرحوارههای حرکتی در دستههای جلو-عقب، نزدیک-دور، بالا-پایین، مارپیچ، دورانی و تماسی؛ و طرحوارههای قدرت در زیر شاخههای فشار، ممانعت، نیروی متقابل، انحراف، حذف مانع و توانایی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. مقایسه طرحوارههای یاد شده در نسخه اصلی پویانماییها با زیرنویس فارسی آنها نشان میدهد مترجمان در برخورد با این ساختهای شناختی از سه روش زیر استفاده نمودهاند: 1- انتقال طرحوارۀ مبدأ به مقصد با استفاده از راهکارهای ترجمه گرتهبرداری (Calque)، افزایش (Addition) و توصیف (Description)، 2- جایگزینی طرحوارۀ مبدأ با طرحوارۀ معادل در زبان مقصد به کمک راهکار ترجمه تعویض (Substitution)، 3- حذف طرحوارۀ مبدأ.
کلمات راهنما:
طرحوارۀ تصویری, طرحوارۀ حجمی, طرحوارۀ حرکتی, طرحوارۀ قدرت, راهکار ترجمهمراجع
باقری خلیلی، علی اکبر، و محرابی کالی، منیره (1392). طرحوارۀ چرخشی در غزلیات سعدی و حافظ شیرازی. فصلنامه نقد ادبی، دوره 6، شماره 23، صص. 125–148.
خوش سلیقه، مسعود، و عامری، سعید (1396). عاملیت مترجم و ویژگی¬های ترجمه غیر حرفه¬ای بازی‌های ویدئویی (موردپژوهی آنچارتد 4: فرجام یک دزد). جستارهای زبانی، دوره 8، شماره 5، صص. 181–204.
سجودی، فرزاد (1385). نشانه‌شناسی زمان و گذر زمان: بررسی تطبیقی آثار کلامی و تصویری. پژوهشنامه فرهنگستان هنر، دوره 1، شماره 1، صص. 46–64.
شجری کهن، شاهین (1390). شکل¬گیری پدیده زیرنویس فارسی: دیروز و امروز. مجله فیلم، شماره 343، صص. 31–34.
صفوی، کورش (1383). درآمدی بر معناشناسی. تهران: انتشارات سوره مهر.
فاضلی حق پناه، الهام، و خوش سلیقه، مسعود (1397). انگیزه¬ها و دلایل طرفدار زیرنویسی فیلم¬ها و سریال-های کره¬ای. مطالعات زبان و ترجمه، دوره 51، شماره 3، صص. 1–18.
هاشمی میناباد، حسن (1396). ابزارهای مفهومی نقد ترجمه (2)، فنون و راهبردها، تکنیک ها و تاکتیک ها. فصلنامه نقد کتاب ادبیات و هنر، دوره 3، شماره 12، صص. 247–268.
Cazeaux, C. (2007). Metaphor and Continental Philosophy. New York: Routledge.
Evans, V. & Green, M. (2006). Cognitive Linguistics: An introduction. UK: Edinburgh University Press.
Johnson, M. (1987). The body in the mind: the bodily basis of meaning, imagination and reason. Chicago: The University of Chicago Press.
Karamitroglou, F. (2000). Towards a methodology for the investigation of norms in audiovisual translation: The choice between subtitling and revoicing in Greece (Vol. 15). Rodopi Bv Editions.
Lakoff, G. (1987). Women, Fire, and Dangerous Things; What Categories Reveal about the Mind. Chicago and London: The University of Chicago Press.
Peña, M. S. (2008). 'Dependency systems for image-schematic patterns in a usage-based approach to language'. Journal of pragmatics, 40(6), 1041–1066.
Yu, N. (1998). The Contemporary Theory of Metaphor. Amsterdam: John Benjamins.
Downloads
چاپ‌شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
DOR
مجوز
Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).
