The Politics of Translation: Investigating Paratexts of Persian Translations of American Literary Works in Two Historical Contexts

مزدک بلوری; الهه رضوانی

نویسندگان

مزدک بلوری استادیار، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان¬های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
الهه رضوانی ^📧 دانشجوی دکتری ترجمه، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان¬های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

روابط سیاسی بین دولت ها می تواند بر انتقال بین فرهنگی آنها تأثیر بگذارد. با درنظر گرفتن تغییرات اساسی در روابط ایران و آمریکا بهواسطه انقلاب 1979 ایران، پژوهش حاضر برآنست تا با بررسی عناصر پیرامتنی ترجمه های فارسی آثار ادبی آمریکایی منتشر شده در ایران بین سالهای 1953 تا 2004 به این مسئله بپردازد که اولاً در عناصر پیرامتنی اینگونه ترجمه ها به چه موضوعاتی توجه شده است و دوم اینکه این موضوعات در طول زمان و تحت تأثیر تغییر روابط بین دو کشور چه تغییری کرده است. کشف موضوعات ارائه شده در عناصر پیرامتنی ترجمه های فارسی آثار ادبی آمریکایی و نحوه تغییر آنها در طول زمان نشان می دهد چگونه موقعیت‌های صلح و درگیری بین دو دولت می‌تواند بر انتقال بین‌فرهنگی تأثیر بگذارد و این امر چگونه در تولید ترجمه‌های ادبی منعکس شده است. مبنای نظری مطالعه حاضر دیدگاه بوردیو در مورد فرآیند شکل گیری اجتماعی محصولات فرهنگی است، جایی که او استدلال می کند که انتخاب، ارائه و پذیرش ترجمه هرکدام عملیات اجتماعی خاصی هستند. به منظور یافتن پاسخ سؤال تحقیق، عناصر پیرامتنی ترجمه‌های فارسی ادبیات آمریکایی منتشر شده در ایران در دو دوره تاریخی (1953 تا 1979 و 1979 تا 2004) در نرم‌افزار تحلیل کیفی متن MAXqda 2020 مورد تحلیل قرار گرفت. شش مضمون اصلی در پیکره پیرامتنی این مطالعه شناسایی شد که شامل «نویسنده متن مبدأ»، «متن مبدأ»، «ملاحظات سیاسی-اجتماعی»، «ترجمه و نشر»، «ادبیات» و «خوانندگان» می‌شود. اگرچه مضامین اصلی در هر دو دوره یکسان شناخته شد، تجزیه و تحلیل درزمانی پیکره پیرامتنی تغییراتی را در میزان، موضوع و محتوای آنها نشان داد. در نتیجه، عناصر پیرامتنی ابزاری سیاسی شناخته شدند که نه تنها گفتمان اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بافتی را که در آن تولید شده اند منعکس می کنند؛ بلکه می توانند تصویر ایدئولوژیک جدیدی از فرهنگ مبدأ به وجود بیاورند.

کلمات راهنما:

ادبیات آمریکا، انقلاب 1979 ایران، ترجمة فارسی، سیاست، عناصرپیرامتنی

مراجع

Abrahamson, M. (1983). Social research methods. Prentice Hall.

Abrahamian, E. (2001). The 1953 coup in Iran. Science & Society, 182–215.

Abrahamian, E. (2008). A history of modern Iran. Cambridge University Press.

Abrahamian, E. (2013). The coup: 1953, the CIA, and the roots of modern US-Iranian relations. The New Press.

Amanat, A. (2017). Iran: A Modern History. Yale University Press.

Avery, P. (2007). The Cambridge history of Iran. 7, From Nadir Shah to the Islamic Republic. Cambridge University Press.

Azarang, A., (2016). Tarikh va tahavvol nashr [History and evolution of publication]. Khane-ye Ketab.

Baker, M., & Saldanha, G. (2009). Routledge Encyclopedia of Translation Studies. Routledge.

Bourdieu, P. (1993). The Field of Cultural Production: Essays on Art and Literature. Columbia University Press.

Bourdieu, P. (1999). The social conditions of the international circulation of ideas. In R. Shusterman (Ed.), Bourdieu: A Critical Reader (pp. 220–228). Blackwell.

Buzelin, H. (2014). How devoted can translators be? Revisiting the subservience hypothesis. Target 26(1): 63–97.

Clawson, P., & Rubin, M. (2005). Eternal Iran: continuity and chaos. Palgrave Macmillan.

D’hulst, L. (2010). Translation history. Handbook of translation studies, 1, 397–405.

Evans, J., & Fernandez, F. (2018). Emancipation, secret histories, and the language of hegemony. In J. Evans & F. Fernandez (Eds). The Routledge Handbook of Translation and Politicfs (pp. 1–14). Routledge.

Farahzad, F. (2011). Tarjomeh dar dowran-e defa’-e moqaddas [Translation during the Holy War]. Motale’at-e Zaban va Tarjomeh, 1(1), 135–156.

Genette, G. (1997). Paratexts: Thresholds of interpretation (No. 20). Cambridge University Press.

Gharehgozlou, B. (2018). A Study of Persian-English Literary Translation Flows: Texts and Paratexts in Three Historical Contexts. [Unpublished doctoral dissertation]. Kent State University.

Gouanvic, J. (2002). The Stakes of Translation in Literary Fields. Across Languages and Cultures, 3(2), 159–168.

Johnson, R. (2011). The Iran-Iraq war. Palgrave Macmillan.

Jones, F. (2018). The politics of literary translation. In J. Evans & F. Fernandez (Eds). The Routledge Handbook of Translation and Politics (pp. 309–322). Routledge.

Kayyal, M. (2004). Intercultural relations between Arabs and Israeli Jews as reflected in Arabic translations of modern Hebrew literature. Target, International Journal of Translation Studies, 16(1), 53–68.

Latour, B. (1987). Science in action: How to follow engineers and scientists through society. Open University Press: Milton Keynes.

Luhmann, N. (1986). The Autopoiesis of social systems. In F. Geyer & J. Van d. Zeuwen (Eds.), Socio-cybernetic paradoxes: Observation, control and evolution of self-steering systems (pp.172–192). Sage.

Ma’azallahi, P. (2017). ‘Translatorial Habitus’ and ‘Authorial Habitus’: A Bourdieusian Investigation of the Relationship between Literary Translation and Persian Fiction in Iran from 1320S.H./ 1941A.D. until 1345S.H./1966A.D. [Unpublished doctoral dissertation. Allameh Tabataba‘i University.

Richards, L., & Morse, J. M. (2013). Read me first for a user's guide to qualitative methods. Sage.

Sayaheen, B. (2015). The reception of Arabic-language works translated into English and published in the US before and after September 11. [Unpublished doctoral dissertation]. Kent State University.

Saldanha, G., & O' Brien, S. (2013). Research methodologies in translation studies. Routledge.

Sela-Sheffy, R. (2005). How to be a recognized translator, norms and the field of translation. Target. 17:1. 1–26.

Simon, S. (2013). Cities in translation: Intersections of language and memory. Routledge.

Taghizadeh, S., (2003). Sadegh Chubak va tasir paziri az adabiat-e dastani-e modern-e America [Sadegh chubak and the influence of modern American fiction]. Kelk, 145, 4–7.

Tahir-Gürçağlar, Ş. (2002). What texts don't tell: The uses of paratexts in translation research. In Crosscultural transgressions (pp. 44–60). Routledge.

Vakili, M. (2019). Az enqelab-e eslami ta tamadon-e eslami [from Islamic Revolution to Islamic civilization]. Javanan-e Astan-e Qods.