گفتگومندی و چندصدایی: فریاد خاموش متن

چکیده

رمان ظرایف زبانی و فرازبانی فراوانی در خود دارد. در رمان اغلب با بیش از یک کنشگر روبه‌رو هستیم که هر یک لحن و گفتار خاص خود را دارند و به‌واسطۀ آن با کنشگران دیگر وارد تعامل و گفتگو می‌شوند. از خلال این گفتگوها، بخشی از هویت هرکنشگر و در نتیجه مقصود مولف به خواننده شناسانده می‌شود. این مسئله را می‌توان با مفاهیم گفتگومندی (Dialogisme) و چندصدایی (Polyphonie) باختین مرتبط دانست. به عقیدۀ باختین هر شخصیت داستانی با شیوۀ خاص کلامی خویش وجود دارد (احمدی،3931، ص. 901) و در نهایت این آواهای گوناگون شخصیت‌ها در کنار یکدیگر، اثر را می‌آفریند. بازشناسی و انعکاس این دو پدیده در ترجمه اهمیت بالایی دارد زیرا سبب می‎گردد تا تأثیر زیبایی‌شناختی و حسی ترجمه با متن اصلی قرابت بیشتری داشته باشد. در این پژوهش کیفی-تحلیلی با بررسی تطبیقی دو ترجمه از رمان باباگوریو Le père Goriot اثر بالزاک، چگونگی انتقال این موارد را در ترجمه واکاوی کرده‌ایم. بررسی‌ها نشان میدهند که دریافت آگاهانۀ مترجم از صداهای مختلف موجود در متن و تفاوت‌گذاری میان لحن و سطح زبانی (Registre) هر یک از کنشگران سبب حفظ ماهیت چندصدایی و گفتگومندی متن گشته و به این ترتیب با اجتناب از همسان‎سازی (Homogénéisation)، ترجمۀ وفادارتری پدید آمده است.