بررسی تبادل بینافرهنگی ایرانی-ارمنی-عربی و نقش ترجمه

چکیده

منابع و مأخذ و ادبیات مکتوب هر ملتی بر مبنای اسطوره‏‌ها، حماسه‏‌ها، افسانه‏‌ها و ادبیات شفاهی شکل می‏‌گیرد. در نتیجه تبادلات میان فرهنگی و عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی و دینی، ادبیات ترجمه‏‌ای نیز درآفرینش یک فرهنگ و ادبیات ملی نقش آفرینی می‏‌نماید. ادبیات مکتوب ارمنی یکی از بارزترین نمونه‏‌های است که ترجمه در تکوین و گسترش آن نقش مؤثری داشته است. تاریخ ادبیات ترجمه‏‌ای ارمنی زنجیره‏‌ای پیوسته و طولانی، با دورهایِ فراز و فرود خاص خود، متأثر از تحولات فرهنگی و سیاسی-اجتماعی ارامنه بوده است. جنبش ترجمه ارمنی (سده پنجم میلادی) سرآغازی برای ترجمه بسیاری از آثار نویسندگان آشوری، یونانی، ایرانی و عربی و شکل گیری ادبیات دوران طلایی ارمنی بوده است. در این مقاله پس از تبین اهمیت ترجمه در تکوین ادبیات ارمنی، به بررسی اهمیت مهم‏‌ترین شاخصه فرهنگ ایرانی در تبادل بینافرهنگی ایرانی-ارمنی و نقش ترجمه پرداخته می‏‌شود. بررسی روابط علمی فرهنگی عربی-ارمنی، بازتاب فرهنگ اسلامی در متون عرفان ارمنی و نخستین ترجمه‏‌های ارمنی قرآن کریم از دیگر موضوع‏‌های مورد بحث این مقاله است. زبان، فرهنگ و ترجمه سه عامل مؤثر در برقراری پل ارتباطی میان سه ملت، سه فرهنگ و دو دین متفاوت می‏‌باشد.