تصریح و متنیت در ترجمه

Abstract

در این مقاله متنیت به عنوان رویکرد نویدبخشی برای مطالعه تصریح، که یکی از ویژگی‌های محصول و فرایند ترجمه است، در نظر گرفته شده است. انواع مختلف تصریح از متن انگلیسی «دیباچه» و دو باب از گلستان سعدی تحت عناوین «در فواید خاموشی» و «در تأثیر تربیت» ترجمه ادوارد ریهاتسک (1964) استخراج شده و از نظر ویژگی‌های متنیت مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه، از چارچوب نظری کلادی (1998) برای شناسایی و دسته‌بندی انواع مختلف تصریح و از چارچوب نظری نیوبرت و شرو (1992) برای بررسی آنها از لحاظ ویژگی‌های متنیت استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که تمامی انواع تصریح شامل تغییری در جهت مطابقت با ویژگی‌های متنیت در زبان مقصد هستند. به عبارت دیگر، مترجم الگوهای هدفمندی، مقبولیت، موقعیت‌مندی، اطلاع‌دهی، انسجام، پیوستگی و بینامتنیت را تغییر داده است تا متن مبدأ را در چارچوب ارتباطی متن مقصد قرار دهد. از آنجا که الگوهای تصریح در رفتار ارتباطی مترجم منظم است می‌توان گفت که تصریح در این مطالعه تحت تأثیر هنجار ارتباط قرار دارد و ویژگی‌های متنیت شرایطی هستند که این هنجار تحت آنها عمل می‌کند.