از قطعیت تا عدم قطعیت: تشابهات بین علوم عمومی و مطالعات ترجمه
چکیده
این پژوهش نشان می‌دهد که با یافته‌های علمی جدید در قرن بیستم، چگونه مفاهیم و نظریه‌های قطعیت‌محور در علوم عمومی مانند فیزیک جای خود را به مفاهیم و نظریه‌های عدم‌قطعیت‌محور دادند. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که سیر تکاملی نظریه‌های مطالعات ترجمه بسیار مشابه سیر تکاملی مفاهیم و نظریه‌های رشته‌های علوم عمومی است. همان گونه که در اوایل قرن بیستم پایۀ علومی مانند فیزیک و اخترشناسی بر قطعیت و پیش‌بینی استوار بود، نظریه‌ها و مفاهیم بنیادی مطالعات ترجمه نیز در سال‌های تکوینی آن بر قطعیت و پیش‌بینی استوار بودند. نمونۀ بارز آن را در نظریه‌های کاملاً مبتنی بر تعادل ترجمه‌ای و خوش‌بینی بیش‌ازحد به ترجمۀ ماشینی در دهه‌های 1950 و 1960، که کارکرد آن تاحد زیادی مبتنی بر ریاضیات و منطق ارسطویی بود، می‌توان دید. از سوی دیگر، همان گونه که یافته‌هایی جدید در رشته‌هایی مانند مکانیک کوانتومْ اصل قطعیت را زیر سؤال برد، با ورود مفاهیم پیچیدۀ سیاسی، اجتماعی، استعماری، پسااستعماری و غیره به نظریه‌های ترجمه، قطعیت جای خود را عدم قطعیت داد تاحدی‌که اکنون عدم‌قطعیت از پارادایم‌های اصلی ترجمه است. در پایان، این پژوهش گوشزد می‌کند که خطری که پارادایم عدم‌قطعیت را در ترجمه تهدید می‌کند پرداختن به نظریه‌های مختلف عدم‌قطعیت به‌طور جداگانه و بدون ایجاد ارتباط بین آنهاست.
کلمات راهنما:
پیچیدگی، تعادل ترجمه‌ای، عدم قطعیت، قطعیت، مطالعات ترجمهمراجع
Blumczynski, P., & Hassani, G. (2019). Towards a meta-theoretical model for translation: A Multidimensional Approach. Target. International Journal of Translation Studies, 31(3), 328–351. https://doi.org/10.1075/target.17031.blu
Catford, J. C. (1965). A linguistic theory of translation. Oxford University Press.
Chapelle, C. A. (2020). Concise encyclopedia of applied linguistics. New York: John Wiley & Sons.
Coronavirus cases: Worldometer. (2022). Retrieved September 14, 2022, from https://www.worldometers.info/coronavirus/
Delabastita, D. (2008). Histories and Utopias. The Translator, 16(1), 125–134. https://doi.org/10.1080/13556509.2010.10799296
Even-Zohar, I. (1978/2004). ‘The position of translated literature within the literary Polysystem,’ in Lawrence Venuti (ed.) (2004), The Translation Studies Reader, 2nd edition. London and New York: Routledge, PP. 191–196.
Halverson, S. L. (1997). The concept of equivalence in Translation Studies. Target. International Journal of Translation Studies, 9(2), 207–233. https://doi.org/10.1075/target.9.2.02hal
Hassani, G. (2018). Revisiting Translation Studies: A Fuzzy Logic Approach [Unpublished Ph.D. dissertation]. Allameh Tabataba’i University.
Hermans, T. (2004). ‘Vertalen als navelstaren.Van equivalentie naar intertekstualiteit.’ Filter, 11(2), 3–18.
Holmes, J. (1988/2004). ‘The Name and Nature of Translation Studies,’ In Lawrence Venuti (ed.) (2004), The Translation Studies Reader, 2nd edition. London and New York: Routledge, PP. 180–192.
Jakobson, R. (1959/2004). On Linguistic Aspects of Translation. In On translation. essay, OUP.
Kenny, D. (2022). Machine Translation for Everyone: Empowering Users in the Age of Artificial Intelligence. Language Science Press.
kolin, K. (2021). Artificial Intelligence in Machine Translation Technologies. Social Novelties and Social Sciences, (2), 64–80. https://doi.org/10.31249/snsn/2021.02.05
Kong, L. (2022). Artificial Intelligence-based translation technology in translation teaching. Computational Intelligence and Neuroscience, 2022, 1–9. https://doi.org/10.1155/2022/6016752
Marais, K., & Meylaers, R. (2019). Complexity thinking in translation studies: Methodological considerations. Routledge.
Morini, M. (2008). Outlining a new linguistic theory of translation. Target. International Journal of Translation Studies, 20(1), 29–51. https://doi.org/10.1075/target.20.1.03mor
Nida, E. A. (2003). Toward a science of translation: With special reference to principles and procedures involved in Bible translating. Brill Acad.
Nida, E. A., & Taber, C. R. (1969/1982). The theory and practice of translation. Brill.
Peat, F. D. (2002). From certainty to uncertainty: The story of science and ideas in the Twentieth Century. Joseph Henry.
Pym, A. (2010/2014). Exploring translation theories. Routledge.
Shuttleworth, M., & Cowie, M. (1997). Dictionary of translation studies. Routledge.
Snell-Hornby, M. (1995). Translation studies: An integrated approach. John Benjamins Publishing Company.
Taleb, N. N. (2017). The Black Swan: The impact of the highly improbable. Taylor and Francis.
Toury, G. (1978/2004) ‘The nature and role of norms in literary translation,’ in Lawrence Venuti (ed.) (2004), The Translation Studies Reader, 2nd edition. London and New York: Routledge, pp. 197–210.
Ṭoury Gideon. (1995/2012). Descriptive translation studies—and beyond. Benjamins.
Wilss, W. (1982). The Science of Translation: Problems and Methods. G. Narr.
Downloads
چاپ‌شده
Versions
- 2023-02-17 (3)
- 2023-02-17 (2)
- 2023-01-23 (1)
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
DOR
مجوز
Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).
