This is an outdated version published on 2023-01-23. Read the most recent version.

ترجمه ترجمه و کپی‌رایت

دیدگاه ناشران ایرانی درباره نتایج عدم رعایت قانون کپی‌رایت در ایران بر کیفیت و کمیت کار ترجمه

نویسندگان

  • Reza Yalsharzeh 📧 Assistant Professor of Translation Studies, Department of English Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz
  • Roya Monsefi Assistant Professor of Translation Studies, Department of English Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz https://orcid.org/0000-0001-6374-6182
  • Ali Salmanpour M.A. in Translation Studies, Department of English Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz

چکیده

ترجمه و قانون کپی‌رایت و ارتباط آن‌ها با همدیگر محل بحث‌های فراوان بین محققان مطالعات ترجمه بوده است. یکی از این دلایل، منوط بودن ترجمه آثار خارجی به اجازه نویسنده متن مبدأ و روابط نابرابر قدرت میان نویسنده و مترجم است که اعتراض برخی از صاحب‌نظران ترجمه از جمله ونوتی را برانگیخته است. ونوتی خواستار ایجاد تغییرات عمده‌ای در قانون کپی‌رایت به نفع ترجمه و مترجم شده است؛ به‌طوری‌که، بر این اساس متن مبدأ پس از مدت کوتاهی از نگارش آن آزادانه و بدون نیاز به اجازۀ نویسندۀ مبدأ ترجمه شود. نکتۀ مدنظر ونوتی هم‌اکنون در ایران در جریان است. اغلب متون خارجی بدون اجازه ناشر اصلی در کشور ترجمه و چاپ می‌شوند. پژوهش حاضر با به‌کارگیری چارچوب نظری ونوتی به بررسی تأثیر نبود قانون کپی‌رایت بر کیفیت و کمیت کار ترجمه از دیدگاه ناشران ایرانی پرداخته است. در همین راستا، با ۲۳ ناشر مطرح کشور از پنج کلان‌شهر مصاحبه‌ای انجام پذیرفت و نظرات آنان درباره تأثیر عدم رعایت قانون کپی‌رایت در ایران بر کیفیت و کمیت کار ترجمه با استفاده از نظریه داده‌بنیاد استراس و کوربین مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها حاکی از آن است که شتاب ناشران جهت ترجمه و چاپ آثار پرفروش در بسیاری از مواقع به ترجمه‌های نازل منجر شده و پدیده پخته‌خواری، موازی‌کاری و کتاب‌سازی را به دنبال داشته است. اما معدود ناشرانی هم هستند که صرفاً به دلایل اخلاقی، خود را متعهد به رعایت قانون کپی‌رایت می‌دانند.

بیوگرافی نویسنده

Roya Monsefi، Assistant Professor of Translation Studies, Department of English Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz

Roya Monsefi is an Assistant Professor of Translation Studies at the Department of English Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran. She received her Ph.D. in Translation Studies from the School of Languages, Literacies and Translation, Universiti Sains Malaysia. Her research interests include Rhetorics and Persuasion, Translation of Literary Texts, and Translation and Media. She can be reached via her email address: r.monsefi@azaruniv.ac.ir

مراجع

باشگاه خبرنگاران جوان (۲۳ شهریور ۱۳۹۷). باشگاه خبرنگاران جوان بررسی می‌کند؛ پیوستن به قانون کپی‌رایت؛ آری یا نه؟ برگرفته از https://www.yjc.news/00RuRs

خبرگزاری کتاب ایران (۱۰ مهر ۱۳۹۹). دغدغه‌ها و چالش‌های مترجمان در ایران/ قانون کپی‌رایت، بازار آشفته ترجمه را ساماندهی می‌کند. برگرفته از ibna.ir/vdcb00b50rhb9sp.uiur.html

خبرگزاری کتاب ایران (۲۲ مرداد ۱۳۹۹). ترجمه زیر تیغ دور زدن قانون کپی‌رایت/ از موازی‌کاری تا کتاب‌سازی و قاچاق/ نظر 10 مترجم درباره کتاب‌های حوزه ادبیات. برگرفته از http://www.honaronline.ir

ششجوانی, ح.ر. (1400). سیاست‌گذاری اقتصادی بخش فرهنگ؛ بررسی اثر سیاست تنظیمی کپی‌رایت بر درآمد نویسندگان ادبی در ایران. اقتصاد و تجارت نوین، 16 (شماره 3 (شماره پیاپی 52)), 87–103. doi: 10.30465/jnet.2022.38387.1791

عرب تربتی, ن., خوش سلیقه, م. پورخالقی چترودی, م.. (1397). نشر ترجمۀ ادبیات کودک و نوجوان: وضعیت کنونی، معضلات و عوامل انتخاب. مطالعات ادبیات کودک. 9(1)، 91–112. doi: 10.22099/jcls.2017.4061

میرشمسی، م. ه. و حامدی، م. (1399). تحلیل رویه عملی نظام کپی‌رایت راجع به حق معنوی. پژوهش حقوق خصوصی، ۹(32)، ۱۵۵–۱۸۸. doi: 10.22054/jplr.2020.41847.2208

Bannerman, S. (2016). International copyright and access to knowledge. Cambridge: Cambridge University Press.

Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works. (1908). Paris Act of July 24, 1971. Amended 28 September 1979. https://www.wipo.int/treaties/en/ip/berne/

Hemmungs Wirtén, E. (2011). Cosmopolitan copyright: Law and language in the translation zone. Uppsala: Uppsala Universitet.

King Lee, T. (2020). Translation and copyright: Towards a distributed view of originality and authorship. The Translator, 26(3), 241–256. DOI: 10.1080/13556509.2020.1836770

Ricketson, S. (1987). The Berne convention for the protection of literary and artistic works: 1886–1986. London: Centre for Commercial Law Studies, Queen Mary College/Kluwer.

Strauss, A., & Corbin, J. (1994). Grounded theory methodology: An overview. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (pp. 273–285). Thousand Oaks, CA: SAGE.

Suljak, N. D. (1969). Right to translate and international copyright conventions. Law Library Journal, 62, pp. 47–57.

Vaver, D. (1994). Translation and copyright: A Canadian focus. European Intellectual Property Review, 16(4), 159–166.

Venuti, L. (1998). The scandals of translation: Towards an ethics of difference. London: Routledge.

Venuti, L. (2008). The translator’s invisibility: A history of translation (2nd ed). Abingdon: Routledge.

Venuti, L. (2019). Contra instrumentalism: A translation polemic. University of Nebraska Press.

Downloads

چاپ‌شده

2023-01-23

Versions

ارجاع به مقاله

Yalsharzeh, R., Monsefi, R., & Salmanpour, A. (2023). ترجمه ترجمه و کپی‌رایت: دیدگاه ناشران ایرانی درباره نتایج عدم رعایت قانون کپی‌رایت در ایران بر کیفیت و کمیت کار ترجمه. فصلنامه مطالعات ترجمه ایران, 20(80). Retrieved از https://journal.translationstudies.ir/ts/article/view/1031

شماره

دوره 20 شماره 80 (2023)

نوع مقاله

مقاله علمی-پژوهشی

DOR

https://dorl.net/dor/20.1001.1.17350212.1401.20.80.4.1

مجوز

Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده