تحلیل بوردیویی نقش سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی مترجم در انتخاب کتاب برای ترجمه
مطالعه موردی: عبدالحسین آذرنگ
چکیده
در رویکرد جامعه‌شناختی به مطالعات ترجمه، موضوع جامعه‌شناسی مترجم اهمیت بسیاری دارد و جایگاه محوری خود مترجمان را در فرآیند و انتخاب موضوع ترجمه برجسته می‌نماید. هدف پژوهش حاضر، بررسی آثار ترجمه‌شده عبدالحسین آذرنگ براساس نظریه «عمل» پییر بوردیو (1986) بوده است. این پژوهش توصیفی-تحلیلی به دنبال تبیین نقش سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی کنشگران در انتخاب کتاب برای ترجمه از دیدگاه بوردیو است. بنابراین ابتدا مبانی نظریه عمل بوردیو و ارتباط آن با مطالعات ترجمه را تبیین می‌کند، سپس، ضمن ارائه شرح کاملی از سرمایه و انواع آن، کتاب‌های ترجمه‌شده مترجم را بررسی و با استناد به مصاحبۀ انجام‌شده با مترجم، نقش سرمایه‌ها را توضیح می‌دهد. ازآنجا که تمرکز پژوهش بر روی سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی مترجم بوده است، انواع و مصادیق این سرمایه‌ها در زندگی مترجم واکاوی شد. پس از بررسی موردی کتاب‌های ترجمه‌شده و یافته‌های حاصل از مصاحبه با مترجم مشخص شد که ترجمه‌های آذرنگ بیشتر در چهار حوزه «تاریخ تمدن، تاریخ علم، تاریخ فلسفه و علم اطلاعات و آموزش» جای می‌گیرد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که در حوزه «تاریخ تمدن»، سرمایه فرهنگی (عینیت‌یافته و نهادینه‌شده)، در حوزۀ «تاریخ فلسفه»، سرمایه فرهنگی (تجسم‌یافته و نهادینه‌شده) و سرمایۀ اجتماعی، در حوزۀ «تاریخ علم»، سرمایۀ فرهنگی (تجسم‌یافته و نهادینه‌شده) و در حوزۀ «علم اطلاعات و آموزش»، سرمایۀ فرهنگی تجسم‌یافته و سرمایۀ اجتماعی مترجم در انتخاب کتاب‌های ترجمه‌شده نقش داشته‌اند.
کلمات راهنما:
پییر بوردیو، جامعه‌شناسی ترجمه، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، عبدالحسین آذرنگمراجع
پژمان‌فر، صبا؛ ذاکری، احمد؛ نبوی، سیدحسین (1399). تحلیل بوردیویی میدان تولید ادبی شاهنامه و عادتواره فردوسی. پژوهشنامه ادب حماسی، شماره 29، بهار و تابستان.
تجویدی، غلامرضا، معاذاللهی، پروانه (1395). تأثیر تحولات میدان نشر بر عادتواره مترجمان ادبی از 1320 تا 1345. فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه، شماره 3، پاییز.
جمشیدیها، غلامرضا؛ پرستش، شهرام (1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریه عمل پییر بوردیو. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 30، بهار.
حمیدی راوری، محبوبه (1399). سرمایه‌های نمادین فرهنگی در شاهنامه فردوسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان.
خوش‌هوا، ایاز (1399). تحلیل جامعه‌شناختی ترجمه‌ها و مترجمان بر اساس نظریه بوردیو: تحقیق موردی طاهره صفارزاده و ترجمه قرآنی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام رضا (ع).
زینالی، کاظم (2015). بررسی دلایل ترجمه کتاب دست‌های آلوده اثر ژان پل سارتر ترجمه جلال آل احمد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مترجمی زبان فرانسه دانشگاه علامه طباطبائی.
شفیعی، شیلان (1392). خوانش جامعه‌شناختی محمد قاضی و ترجمه‌هایش. فصلنامه زبان و ادب فارسی، شماره 15.
فخارزاده، مهرنوش؛ دباغ‌زاده، احمد (1400). نمود عادتواره مترجم در سبک ترجمه مورد پژوهی سبک ترجمه صالح حسینی. مطالعات زبان و ترجمه، دوره 54، شماره 1، بهار.
کرمانی، آرزو؛ کرمی، رحیم (1397). تحلیل مضامین پایداری اخوان ثالث بر اساس نظریه عمل پییر بوردیو. نشریه ادبیات دفاع مقدس، شماره 3، زمستان.
گرنفل، مایکل (1388). مفاهیم کلیدی پییر بوردیو. ترجمه محمد مهدی لبیبی. تهران: نشر افکار.
هادوی، محدثه، تسلیمی، علی(1391). تحلیل داستان «حاجی آقا»ی صادق هدایت بر اساس نظریه بازتاب واقعیت. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، سال چهارم، شماره 1، بهار و تابستان.
هاشمی، محمدرضا؛ حیدری، فاطمه؛ رضایی دانش، یلدا (1395). جامعه‌شناسی ترجمه متون نمایشی در دوره قاجار با نگاهی بر تأثیر شرایط اجتماعی آن دوران بر انگیزه‌های مترجمان. فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه، شماره 4.
Bourdieu, P (1997). Outline of a Theory of Practice, Cambridge University Press.
Bourdieu, P (1986). The Forms of Capital. Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, edited by J. G. Richardson. New York: Greenwood Press, pp. 241–258.
Bourdieu, P (1993). The Field of Cultural Production, Polity Press.
Calhoun, C (1995). Bourdieu: Critical Perspectives, Polity Press.
Duhan, R (2015). The relationship between literature and society, Language in India, Vol. 15(4)
Eskandari Sabzi, R (2019). The Study of Habitus of Translators Through Time, MA thesis of translation studies, Allameh Tabatabai university.
Kafi, M, Khoshsaligheh, M, Hashemi, M (2016). Typology of capitals Expected and Received by Iranian translators, translation and interpretation.
Downloads
چاپ‌شده
Versions
- 2023-02-17 (5)
- 2023-02-17 (4)
- 2023-02-17 (3)
- 2023-02-17 (2)
- 2023-01-23 (1)
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
DOR
مجوز
Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).
