Task-Based Translation Instruction and Metacognitive Awareness

الهام رجب دری; فاطمه پرهام

نویسندگان

الهام رجب دری ^📧 دانشجوی دکتری ترجمه، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکدة ادبیات فارسی و زبان¬های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران؛
فاطمه پرهام استادیار، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکدة ادبیات فارسی و زبان¬های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران؛

چکیده

این پژوهش تأثیر آموزش تکلیف‌محور (TBI) –مبتنی بر نظریۀ ساختار‌گرایی اجتماعی—را بر آگاهی فراشناختی ۲۳ دانشجوی کارشناسی رشتۀ مترجمی در دانشگاه جهرم بررسی می‌کند. این دانشجویان در درس «ترجمۀ اصطلاحات و مفاهیم فرهنگی» شرکت کردند. برای ارزیابی تغییرات در آگاهی فراشناختی، از طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون درون‌گروهی استفاده شد که هشت زیرمؤلفۀ فراشناختی را در دو حوزۀ «دانش شناختی» (اظهاری، رویه‌ای، شرطی) و «تنظیم شناختی» (برنامه‌ریزی، مدیریت اطلاعات، نظارت، رفع اشکال، ارزیابی) بررسی کرد. داده‌ها از طریق نسخۀ بازنگری‌شدۀ پرسشنامة آگاهی فراشناختی (MAI) و مشاهدات کلاسی گردآوری شد. نتایج آزمون t همبسته نشان داد که در تمامی زیرمؤلفه‌ها پیشرفت معناداری (p < 0.05) رخ داده است؛ بیشترین میزان بهبود مربوط به مؤلفۀ «برنامه‌ریزی» با ۵۲.۱۷٪ و «دانش رویه‌ای» با ۲۷.۲۳٪ افزایش بود. داده‌های مشاهداتی نیز این یافته‌ها را تأیید کرد و نشان داد که دانشجویان از نظر خودگردانی، تفکر راهبردی و حل مسئله، رشد قابل‌توجهی داشته‌اند. همچنین تفاوت معناداری از نظر جنسیت مشاهده نشد. این مطالعه نشان می‌دهد که مؤلفه‌های ساختاری، تعاملی و تأمل‌محور آموزش تکلیف‌محور، به بهبود سازماندهی ترجمه و استفاده از راهبردهای متناسب با زمینۀ فرهنگی کمک کرد و در ارتقای مهارت‌های فراشناختی موردنیاز برای تربیت مترجمان حرفه‌ای مؤثر بوده است.