بررسی تلمیح اسامی خاص در ترجمه‌های انگلیسی گلستان

چکیده

ترجمۀ تلمیح را می‌توان یکی از دشوارترین جنبه‌های ترجمۀ یک متن دانست زیرا در این عنصر فرهنگ‌محور با اشارات ضمنی در زبان و فرهنگ مبدأ (و نه الزاماً در زبان و فرهنگ مقصد) روبرو هستیم. تحقیق حاضر به بررسی تلمیح اسامی خاص در گلستان سعدی و پنج ترجمۀ انگلیسی آن به قلم اندرسون (1861)، برتن (1890)، ایستویک (1859)، راس (1879) و ریهاتسک (1956) پرداخته است تا کارایی راهکارهای متفاوت مترجمان در برخورد با چنین تلمیحاتی مشخص شود. به منظور تحلیل داده‌های گردآوری شده، محقق ابتدا به استخراج اسامی خاص در گلستان و معادلهای برگزیده از سوی هر مترجم پرداخته و سپس با توجه به الگوی لپیهالم (1997) راهکار هر مترجم در ترجمۀ تک تک اسامی خاص تعیین شده است. در پایان نتایج تحقیق در جدولها و نمودارهایی ارائه گردیده است. راهکار حفظ (retention) پرکاربردترین راهکار مورد استفادۀ اکثر مترجمان در ترجمۀ تلمیحات اسامی خاص بوده است. شاید گرایش به حفظ اسامی بی هیچ تغییر، بیانگر حس وفاداری آنها نسبت به فرهنگ و زبان مبدأ باشد. اما طبق نتایج به دست آمده از تحقیق، مؤثرترین راه، پرکاربردترین آنها نیست، بلکه راهکار استفاده از پانویس و یا دیگر توضیحات آگاهی‌دهنده و شفاف‌سازنده است.