رویكردی نقش گرا به ساختار اطلاعاتی جمله در ترجمه

چکیده

سازمان متنی جمله برساختة كنشِ متقابلِ دو سیستمِ موازی و در هم تنیده است كه در نظام اصطلاحی دستور نقش گرا با عنوان ساخـتار اطـلاعاتی و نـظام آغازگـری- بیانـگری از آنها یاد می شود. در هر بافتار معین، گوینده یا نویسنده با انتخاب نوع الگوهای آغازگری و اطلاعاتی و نقش كردن یكی بر دیگری به گفتمان متنیّت می بخشد و آن را به محیط پیرامون ارتباط می دهـد. صـورتهـای گوناگون تطبیق یا عدم تطبیق سازه های آغازگر بر عناصر اطلاعاتی نوعاً در نتیجة اعمال گروههای نواختی بر زنجیرة گفتار به ایجاد درجات متفاوتی از ساختهای نشاندار می انجامد كه در بردارندة معانی و نقشهای ضمنی است. اهمیت این ساختارها در ترجمه به حدی است كه میزان نیل به تعادل كاركردی و تحقق متنیّت در ترجمه را می توان بر مبنای نحوة انعكاس آنها در زبان مقصد ارزیابی كرد. از آنجایی كه سازمان اطلاعاتی جمله نوعاً از عوامل زبر زنجیری متأثر می شود، لذا در گونة نوشتار و در غیبت گوینده یا نویسنده، نوعِ خوانش مترجم/ خواننده است كه الگوهای توزیع اطلاعات را در سطوح زبانی خرد تعیین می كند و این دقیقاً همان جایی است كه فرایند ترجمه به چالش كشیده می شود.