استعاره در غزلیات حافظ از منظر ترجمه‌های عربی آن به قلم الشواربی و شبلی

نویسندگان

چکیده

استعاره به عنوان یکی از مسائل زبانی، همواره مورد توجه دانشمندان اسلامی بوده است و نگاه به آن از گذشته تا به امروز به‏‌طور کامل تغییر کرده است به‏‌ویژه با انتشار نظریه لیکاف و جانسون، و رویکرد جدید آن‌ها، استعاره وارد حوزه زبانشناسی شناختی می‌شود. بر اساس این رویکرد استعاره‌ها سیستم مفهومی ذهن انسان را که متأثر از فرهنگ و تجربیات وی است در قالب زبان منعکس می‌کنند. در همین راستا باید اشاره کرد یکی از مشکلات ترجمه شعر و به‏‌طور اخص شعر حافظ، زبان و مفاهیم فرهنگی آن است. در این مقاله برآنیم تا با استفاده از روش پیکره بنیاد، به بررسی روش‏‌های مورد استفاده دو مترجم عرب، ابراهیم الشواربی و عمر شبلی، در ترجمه استعاره‏‌های دیوان حافظ بپردازیم و تأثیر روش‏‌های به‏‌کار گرفته شده در ترجمه استعاره‏‌ها را، بر بازنمایی هویت فرهنگی نشان دهیم. بدین منظور استعاره‌های 50 غزل ابتدایی دیوان حافظ، با توجه به آراء کهن مشخص می‌شود و پس از تبیین روش ترجمه استعاره طبق نظریه نیومارک، با استفاده از نظریه لیکاف و جانسون، تأثیر ترجمه استعاره‌ها بر بازنمایی هویت فرهنگی حافظ مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. نتایج نشان می‌دهد که مترجمان عرب زبان، هرچند سعی بر ارائه ترجمه درست و عدم حذف عبارات غزل‌های حافظ داشته‌اند ولی در خصوص ترجمه استعاره‌ها که وابسته به مفاهیم فرهنگی این شاعر است توفیق زیادی نیافته‌اند.

بیوگرافی نویسندگان

Adnan Tahmasebi

دانشیار رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران،

Atiyeh Yousefi

دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مترجمی زبان عربی، دانشگاه تهران،

Mohammad Reza Torki

دانشیار رشته ادبیات فارسی، دانشگاه تهران،

Farzaneh Farahzad

استاد رشته مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه علامه طباطبائی،

چاپ‌شده

2018-02-10

ارجاع به مقاله

Tahmasebi, A., Yousefi, A., Torki, M. R., & Farahzad, F. . (2018). استعاره در غزلیات حافظ از منظر ترجمه‌های عربی آن به قلم الشواربی و شبلی. فصلنامه مطالعات ترجمه ایران, 15(60). Retrieved از https://journal.translationstudies.ir/ts/article/view/540

شماره

نوع مقاله

مقاله علمی-پژوهشی