نگاهی به تفاوتهای فرهنگی و راهبردهای ترجمه

چکیده

در هر زبانی مفاهیمی وجود دارد كه به علت دارا بودن بار فرهنگی ترجمه را با مشكلاتی مواجه می‌كند. از اینرو نظریه‌پردازان و محققان ترجمه _ مانند مونا بیكر (1992) _ شیوه‌های متعددی را برای ترجمة این مفاهیم فرهنگی معرفی كرده‌اند. با توجه به محدودیت زمانی این تحقیق از میان متداول‌ترین روشهای ترجمة عناصر فرهنگی، تنها پنج مورد از آنها را به شرح زیر بررسی می‌كند: به كارگیری واژگان قرضی (Borrowing) ترجمه تحت اللفظی: (Literal Translation) دگرنویسی یا بیان دوباره اطلاعات معنایی (Paraphrasing) جایگزینی فرهنگی (Cultural Substitute) معادل فرهنگی (Cultural Equivalence) هدف از این تحقیق شناسایی متداول‌ترین شیوة ترجمة این عناصر فرهنگی بود. بدین منظور حدود20 واژه و اصطلاح فرهنگی از فرهنگ لغات لانگمن،Longman (1998) ، استخراج و در قالب آزمونی به 30 دانشجوی سال آخر تربیت مترجم زبان انگلیسی (واحد كرج) داده شد تا آن را از انگلیسی به فارسی ترجمه كنند. با توجه به اینكه این مفاهیم به لحاظ دارا بودن بار فرهنگی زبان مبدأ برای مترجمان ناآشنا بودند، جهت درك بهتر آنها ، هر یك درون جملاتی قرار گرفتند كه در واقع تعریفی بودند برای همان مفاهیم در فرهنگ لغات. پس از گردآوری داده‌ها، فراوانی (frequency)هر یك از این روشها محاسبه شد و معلوم گردید دگرنویسی (paraphrasing) با فراوانی ٪6/58 متداول‌ترین شیوة ترجمة مفاهیم فرهنگی است.