بررسی ترجمۀ دفتر اول مثنوی از علی عباس زلیخه بر اساس نظریۀ مونا بیکر
چکیده
از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی مترجم در ترجمه آثار ادبی ترجمه شعر است که علاوه بر انتخاب معادل‌های مناسب، انتقال مضامین و مقصود شاعر از اهمیت بسزایی برخوردار است که در نوع درک و فهم مخاطب و زیبایی‌شناسی أثر تأثیرگذار است. در برگردان آثار ادبی به‌ویژه شعر، علاوه بر گزینش معادل‌ها، توجه به ساختاردستوری حائز اهمیت است. با توجه به تفاوت ساختاری زبان‌ها جهت انتقال بهتر معنی و مفهوم از زبان مبدأ به زبان مقصد با تعادل در ترجمه این مهم امکان‌پذیر خواهد بود. در این پژوهش، با تکیه بر نظریۀ «تعادل دستوری» مونا بیکر به روش توصیفی-تحلیلی، ساختار دستوری ترجمۀ دفتر اول مثنوی مولانا در انتقال مفاهیم اشعار در دو بخش بررسی شده است. بخش اول ساخت واژه‌ها شامل شمار، جنسیت و شخص، زمان دستوری و وجه فعل، حالت فعل و در بخش دوم ساخت دستوری ترجمه مورد بررسی قرار گرفته است و ضمن اشاره به نمونه‌هایی از اشعار ترجمه شده توسط زلیخه به نقد و بررسی ترجمه پرداخته شده است. نتایج به‌دست آمده از این پژوهش بیانگر آن است که علی‌رغم تلاش زلیخه دربرگردان مفاهیم مثنوی به زبان عربی، خوانش غلط برخی ابیات توسط مترجم و عدم دقت درگزینش ساخت واژه‌ها و همچنین عدم رعایت ساخت دستوری، مترجم نتوانسته آنچه مقصود شاعر از ابیات است به‌درستی منتقل کند و فهم این أثر گرانقدر را برای مخاطب مشکل کرده است، به گونه‌ای که برخی از مفاهیم و مضامین بلند این گنجینه ارزشمند ادب فارسی به زبان عربی منتقل نمی‌گردد.
کلمات راهنما:
مثنوی معنوی, ساختار دستوری, مونا بیکر, علی عباس زلیخه, مولانامراجع
بیکر، مونا (1393). به عبارت دیگر. ترجمۀ علی بهرامی. تهران: رهنما (نشر اثر اصلی 2012)
رادفر، ابوالقاسم (1372). فرهنگ، ترجمه‌های آثار مولوی، 14، 279–308.
زینی وند، تورج ودولتیاری، فرزانه (1391). درآمدی توصیفی-تحلیلی بر مولوی‌پژوهی درادب عربی، فصلنامه تخصصی مولوی‌پژوهی، 13،6.
سبزواری، ملا هادی (1374). شرح مثنوی، مصطفی بروجردی، (3ج.). تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
شهیدی، سیدجعفر (1373). شرح مثنوی، (7ج.). چ. 1، تهران: شرکت علمی و فرهنگی.
فروزانفر، بدیع الزمان (1367). شرح مثنوی شریف،، (3ج.). چ. 1، تهران: زوار.
گنجی، نرگس؛ اشرفی، فاطمه (1392). درنگی در آثار و منابع مولوی پژوهی در جهان عرب، نشریه پژوهشهای ادب و عرفان، 2(25)، 7–2.
گواپینارلی، عبدالباقی (1371). نثر و شرح مثنوی شریف. ترجمۀ سبحانی، (3ج.)، چ. 1، تهران: وزارت ارشاد.
معلوف، لویس (1998). المنجد فی اللغة والأعلام. ط. 37، بیروت: دار المشرق.
مولوی، جلال الدین (1362). مثنوی معنوی. به تصحیح نیکلسون، چ. 9، تهران: سپهر.
مولوی، جلال الدین (1383). مثنوی معنوی اثر مولانا جلال الدین محمد بلخی مطابق با نسخه نیکلسون، م. آذریزدی (خرمشاهی)، چ. 7، تهران: دیبا.
مولوی، جلال الدین (بی تا.). المثنوی المعنوی جلال الدین الرومی. ترجمۀ علی عباس زلیخه. بی جا.
نعیم، محمد (1387). شرح مثنوی. به تصحیح علی اوجبلی. تهران: کتابخانه موزه و اسناد مجلس شورای اسلامی.
چاپ‌شده
Versions
- 2021-02-17 (2)
- 2021-01-26 (1)
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).
