احکام حقوقی و شرعی ترجمه در ایران: بررسی میزان آگاهی مترجمان زبان انگلیسی از احکام ترجمه

مهدی لوائی مقدم

نویسندگان

مهدی لوائی مقدم ^📧 دانشگاه بیرجند

چکیده

مطالعات ترجمه در طول تاریخ، دگرگونی‌ها و چرخش‌های فراوانی را تجربه کرده است. سؤال اینجاست، مترجمان کشورهای اسلامی در کنار فراگیری نظریات و اصول علم ترجمه تا چه میزان به یادگیری احکام حقوقی و شرعی ترجمه در دین اسلام پرداخته‌اند؟ نظام‌های اسلامی، ازجمله کشور ایران، در رابطه با ترجمه و مترجمان احکام حقوقی و فقهی ویژه‌ای دارند. با کمک این احکام، مترجمان می‌توانند در عین عمل به مبانی و اصول ترجمه، پاسخگوی مسئولیت قانونی و دینی خود نیز ‌باشند. یکی از اهداف این تحقیق، علاوه بر پرداختن به این احکام، بررسی سطح آگاهی مترجمان زبان انگلیسی از آنها می‌باشد. جهت انجام این کار، تعداد ۶۶ نفر از مترجمان زبان انگلیسی در کشور ایران، از حیطه‌های مختلف ترجمه، مورد ارزیابی قرار گرفتند. دانش حقوقی و شرعی آنها، در رابطه با ترجمه و مترجم، بوسیلۀ پرسشنامه‌ای که پایایی و روایی آن تأیید شده بود، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده، نشان داد، الف. در مجموع سطح آگاهی شرکت‌کنندگان، از احکام حقوقی و همچنین احکام شرعی و فقهی این رشته مطلوب نمی‌باشد؛ لذا لزوم یادگیری این احکام احساس می‌شود، ب. رابطۀ معناداری بین مدرک تحصیلی و سطح آگاهی مترجمان از این احکام وجود ندارد که اهتمام بیشتر مسؤولین آموزشی و اجرایی را می‌طلبد، ج. بیشتر مترجمان نسبت به لزوم یادگیری این احکام، نگرشی مثبت دارند و د. بیشترین راه کسب اطلاعات حقوقی توسط مترجمان، از طریق مطالعات شخصی و در رابطه با احکام شرعی، محیط وب می‌باشد.

کلمات راهنما:

احکام حقوقی, احکام شرعی, سطح آگاهی, مترجمان

بیوگرافی نویسنده

مهدی لوائی مقدم، دانشگاه بیرجند

دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان انگلیسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده زبان و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، ایران؛

مراجع

اسلام‌ کوئست (۱۳۹۸، ۵ تیر). آیا یک مترجم می‌تواند کار ترجمه را به دیگری واگذار کند؟. برگرفته از: http://islamquest.net/fa/archive/id22311

ارشاد‌ حسینی، ح. (۱۳۹۰). بررسی احکام فقهی و حقوقی جرائم رایانه‌ای علیه اموال و اشخاص (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد منتشر نشده). دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

بنائیان، ش. و سرشتی، م. (۱۳۸۶). بررسی آگاهی ماماهای استان چهارمحال و بختیاری نسبت به احکام قانونی و شرعی حیطۀ مامائی و برخی از عوامل مرتبط با آن در سال ۱۳۸۵. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، ۳(۹)، ۳۷–۴۴.

بندرچی، م. (۱۳۸۲). بررسی حقوق و تکالیف مترجمان در حقوق ایران. مجلۀ دادرسی،۴۲ (۷)، ۲۴–۲۹.

پروین، خ. و آجرلو، ا. (۱۳۹۵). نظام حقوقی حاکم بر دادرسی شرعی در کشور لبنان. حقوق عمومی اسلامی، ۱(۱)،۴۷–۶۸.

حسین‌پور، ج. (۱۳۸۲). بررسی آگاهی دانشجویان پزشکی دورۀ بالینی واینترنی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در زمینۀ احکام شرعی پزشکی. (پایان‌نامه دکترای منتشر نشده). دانشگاه علوم پزشکی، کرمان، ایران.

خامنه‌ای، س. ع. (۱۴۰۰، ۱۶ تیر). مطالبات رهبر انقلاب در حوزۀ کتاب-۳: احکام .فقهی مقام معظّم رهبری دربارۀ حقوق مؤلف و چاپ. برگرفته از: http://tasnimnews.com/fa/news/1400/05/16/2550273

خامنه‌ای، س. ع. (۱۴۰۰، ۶ مهر). حقوق چاپ، تألیف و کارهای هنری. برگرفته از: http://farsi.khamenei.ir/treatise-index

رستم‌نژاد، م. و مرادی، آ. (۱۳۸۴). بررسی دانش و نگرش دانشجویان مامایی در مورد احکام شرعی بانوان دردانشکدۀ پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تبریز. طب و تزکیه، ۵۸ (۱۴)، ۹–۱۰.

سیستانی، س. ع. (۱۳۹۸، ۵ تیر). آیا یک مترجم می‌تواند کار ترجمه را به دیگری واگذار کند؟ برگرفته از: http://islamquest.net/fa/archive/id22311

سلطانی، ع. (۱۳۸۶). بررسی حقوق ترجمه و مترجم در فقه و حقوق موضوعه. مطالعات اسلامی، ۷۵(۱)، ۷۸–۱۰۴.

شبیری ‌زنجانی، س.م. (۱۳۹۸، ۵ تیر). آیا یک مترجم می‌تواند کار ترجمه را به دیگری .. .واگذار کند؟ برگرفته از: http://islamquest.net/fa/archive/id22311

صافی‌ گلپایگانی، ل. (۱۳۹۸، ۵ تیر). آیا یک مترجم می‌تواند کار ترجمه را به دیگری واگذار کند؟ برگرفته از: http://islamquest.net/fa/archive/id22311

‌رئیسی، ب. (۱۳۹۷). میزان آگاهی کارکنان بانک‌های دولتی زاهدان از احکام و ..شرایط ربای قرضی با تکیه بر قانون بانکداری بدون ربا (پایان‌نامه کارشناسی .ارشد منتشر نشده). دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

معین، ج. و رضائی‌ کرمانی، م. ع. (۱۳۹۴). نقد ترجمۀ فارسی آیات‌الاحکام در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم. آموزه‌های قرآنی، ۲۲(۲)، ۱۳۳–۱۶۲.

مهراراء، ع. (۱۳۷۳). زمینه روانشناسی اجتماعی، تهران: مهرداد.

نوروزی، ع. و خوش‌سلیقه، م. (۱۳۹۷). نقشه‌ای توصیفی از مطالعات ترجمه در ایران. براساس پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد. نقد زبان و ادبیات خارجی، ۲۰(۱۵)، ۲۷۵-۲۹۳.

Bassnett, S. & Lefevere, A. (1990). Translation, History and Culture. Pinter.

Cronin, M. (2010). “The Translation Crowd”. Revista Tradumatica, vol. 8, pp. 1–7.

Extremera, J. (2015). “Fitting CULTURE into Translation Process Research”. Translation & interpreting, vol. 7, no 1, pp. 26–46.

Jixing, L. (2012). “Changes of Translation Definition and Turns Translation Studies.”Cross-Cultural Communication, vol. 8, No. 5, p. 35–43.

Leung, M. (2006). “The Ideological Turn in Translation Studies.” Translation Studies at the Interface of Disciplines, John Benjamins, pp. 129–144.

Munday, J. (2012). Introducing Translation Studies: Theories and Applications. Routledge.

Newmark, P. (2009). “The Linguistic and Communicative Stages in Translation Theory” The Routledge Companion to Translation Studies, Routledge, pp. 20–35.

Snell-Hornby, M. (2006). The turns of Translation Studies: New paradigms or Shifting Viewpoints? Vol. 66 John Benjamins.

Wolf, M. (2014). “The Sociology of Translation and its “Activist Turn”.” The Sociological Turn in Translation and Interpreting Studies, pp. 129–143.

Yan, C. & Jingjing, H. (2014). “The Culture Turn in Translation Studies.” Open Journal of Modern Linguistics, vol. 4, pp. 487–494.

Zhang, C. & Hui. C. (2015). “On Technological Turn of Translation Studies: Evidences and Influences”. Journal of Language Teaching and Research, vol. 6, no. 2, pp. 429–434.