بررسی ترجمه عربی عبارات و اصطلاحات دفتر اول مثنوی
چکیده
از دشوارترین انواع ترجمه متون ادبی، ترجمه شعر عرفانی است که مقصود شاعر در برخی موارد با عبارات کنایی وگاه اصطلاحات خاص زبان مبدأ و با توجه به نوع متن ادبی بیان می‌گردد. وظیفه مترجم برگردان این عبارات و اصطلاحات به‌گونه‌ای دقیق است تا انتقال صحیح این مفاهیم بلند عرفانی و مقصود شاعر در جهت تأثیر هرچه بیشتر بر مخاطب به بهترین شکل صورت پذیرد.
مثنوی معنوی مولانا از نمونه‌های برجسته اشعار عرفانی است که توجه بیشتر ادب‌دوستان و مشتاقان به ادبیات عرفانی در جهان را به خود جلب کرده است و به پژوهش و ترجمه در زمینه آثار مولانا پرداخته‌اند.
این پژوهش بر آن بوده است با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی ترجمه دفتر اول مثنوی براساس معیار مونا بیکر در نظریۀ تعادل در ترجمه به بخش «تعادل ورای سطح کلمه» در برگردان اصطلاحات و ترجمه عبارات بپردازد و بیان دارد که مترجم با انتخاب معادل‌های واژگان تا چه میزان در حفظ و انتقال مفاهیم اصطلاحی موفق بوده است.
دستاورد این پژوهش نشان می‌دهد مترجم به مفاهیم و عبارات کنایی و معانی اصطلاحی واژگان توجه ننموده، گاه به معنی ظاهری ابیات بسنده نموده است و همچنین در اتتقال معنی دقیق واژگان مشابه در نوشتار و متفاوت در معنی که بین زبان فارسی و عربی وجود دارد موفق نبوده است و بیشتر ابیات ترجمه شده دور از معنای مورد نظر و مقصود شاعر است و معانی عرفانی که در قالب عبارات کنایی یا واژگان اصطلاحی بیان شده به درستی منتقل نشده است.
کلمات راهنما:
تعادل در ترجمه, علی عباس زلیخه, مثنوی, مولانا, مونا بیکرمراجع
قرآن کریم
نهج البلاغه (1379). مترجم و شارح سید علینقی فیض الاسلام، تهران: مؤسسۀ انتشارات فقیه.
ایازی، ناهید، ولوی، ،سیمین (1399). نقد و بررسی ترجمۀ عربی مثنوی (دفتر چهارم) براساس نظریۀ کتفورد (مطالعۀ موردی ترجمۀ علی عباس زلیخه، پژوهشهای نثر و نظم فارسی، 4، 10، 181–200.
ایازی، ناهید، ولوی، ،سیمین (1399). معادل‌یابی واژگان و عبارات در ترجمۀ عربی، دفتر چهارم مثنوی معنوی (مطالعۀ موردی ترجمۀ علی عباس زلیخه)، کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی، 38، 125–137.
بيكر، مونا (١٣٩٣). به عبارت ديگر. ترجمۀ علي بهرامي. تهران: رهنما.
رادفر، ابوالقاسم (١٣٧٢). ترجمه‌هاي آثار مولوي. فرهنگ، شماره ١٤، صص. ٢٧٩–٣٠٨.
زيني‌وند، تورج و دولتياري، فرزانــه (١٣٩١). درآمــدي توصــيفي-تحليلــي بــر مولــوي‌پژوهي در ادب عربــي. فصلنامه تخصصي مولوي‌پژوه،. دوره 6، شماره 13، صص. 100–120.
سبزواري، ملا هادي (١٣٧٤). شرح مثنوي. تهران: وزارت ارشاد اسلامي.
شهيدي، سيدجعفر (١٣٧٣). شرح مثنوي. تهران: شركت علمي و فرهنگي.
فروزانفر، بديع‌الزمان (١٣٦٧ش). شرح مثنوي شريف، تهران: زوار.
گنجي، نرگس، و اشرفي، فاطمه (١٣٩٢). درنگي در آثار و منابع مولوي‌پژوهي در جهان عرب. نشريه پژوهشهاي ادب و عرفان، ٢(٢٥)، صص. ٧–٢.
گولپينارلي، عبدالباقي (١٣٧١). نثر و شــرح مثنــوي شــريف. ترجمــۀ توفیق ســبحاني، تهــران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
معلوف، لويس (١٩٩٨). المنجد في اللغة والأعلام. بيروت: دار المشرق.
مولوي، جلال الدين (١٣٨٣). مثنوي معنوي اثر مولانا جلال الدين محمد بلخي مطابق با نسخه نيكلســون. آذر يزدي (خرمشاهي). تهران: ديبا.
مولوي، جلال الدين (بي. تا.). المثنوي المعنوي جلال الدين الرومي. ترجمۀ علي عباس زليخه. بي. جا.
Downloads
چاپ‌شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
DOR
مجوز
Copyright Licensee: Iranian Journal of Translation Studies. This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution–NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0 license).
