تحلیلی منظورشناختی بر ترجمه‌های فارسی و کردی گفتمان‌نمای قرآنی «و» در پیکره‌های موازی

علی همتی; علی محمد محمدی

نویسندگان

علی همتی ^📧 استادیار، گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
علی محمد محمدی استادیار، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و زبانها، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

مبانی اساسی مدیریت گفتمان را استفاده از گفتمان‌نماها در فرآیند تعاملات انسانی تشکیل می‌دهد. مقاله حاضر ترجمه‌های فارسی و کردی سورانی پرکاربردترین و پیچیده‌ترین گفتمان‌نمای قرآنی «و» را بررسی نمود. مبانی این پژوهش توصیفی و کیفی را نظریه‌‌های انسجام و معادل‌های ترجمه تشکیل دادند. پیکره مورد مطالعه شش جزء قرآن کریم و ترجمه‌های فارسی و کردی سورانی آنها بود که 20 درصد کل قران کریم را در‌بر می‌گرفت که به صورت تصادفی انتخاب شدند. تحلیل داده‌های موازی فارسی و کردی نشان داد که در ترجمة این گفتمان‌نمای قرآنی 86 نوع و ترکیب مختلف گفتمان‌نما در قالب گفتمان‌نماهای چهارگانه تقابلی، تفصیلی، استنباطی، و توالی برای ایجاد روابط منطقی و منظورشناختی بین واحدهای گفتمان به‌کار رفته است. یافته‌ها نشان داد که ترجمه این گفتمان‌نما در هر دو زبان فارسی و کردی بهصورت تحتاللفظی انجام نشده است بلکه بر اساس خلاقیت زبانی، منظورشناختی، گفتمان-محور، و فرهنگ-مدار صورت گرفته است. این فرآیند خلاق و آفرینش گفتمان با استفاده از رویکردهای نظری مختلف در تحلیل گفتمان و غنی‌سازی منظورشناختی عناصر زبانی و فرازبانی بین گفتمان‌ها، زبان‌ها و فرهنگ‌ها تحقق یافته ‌است‌ که در آموزش ترجمه، برنامه‌ریزی آموزشی، و تهیه‌ مطالب درسی، باید بیشتر مورد توجه قرار گیر‌ند.

کلمات راهنما:

قرآن، گفتمان نمای «و»، مدیریت گفتمان

مراجع

Afrouz, M., & Mollanazar, H. (2017). Strategies Opted for in Translating Quranic Terms. Translation Studies Quarterly, 14(55), 14–30.

Afrouz, M., & Mollanazar, H. (2018). A Comparative Study of the Holy Qur’ān’s English Translations: Plagiarism or Revision? Translation Studies Quarterly, 16(61), 51–68.

Aijmir, K. (2002). English discourse particles. Amsterdam: Johan Benjamins.

Cartoni, L & Zuferry, S. (2013). Annotating the Meaning of Discourse Connectives: The Translation Spotting, Dialogue and Discourse, 4(8), 65–86.

Chesterman, A. (2016). Memes of translation. Amsterdam: John Benjamins.

Cummins, C. & Rohde, H. (2015). Evoking Context with Contrastive Stress: Effects on Pragmatic Enrichment, Frontiers in Psychology, 6(7), 22–43.

Dijk, Teun A. & Kintsch, W. (1983). Strategies of discourse comprehension. Orlando: Academic Press.

Ebrahimi, M. S. (1997). Tarjomeh Kurdi Qoran. (The Quran, Kurdish Translation). Mashhad: Adab.

Egg, M. & Redeker, G. (2008). Underspecified discourse representation. In A. Benz & P. Kuhnlein (Eds.), Constraints in discourse (pp. 117–138). Amsterdam: John Benjamins.

Eriss, A. & Hashemi, M. R. (2018). The Impact of Gender-based Ideological Perspective of Translators on Translations of the Holy Qur’an. Translation Studies Quarterly, 15(59).

Fraser, B. (2009). An account of discourse markers. International Review of Pragmatics,

(2), 293–320.

Frisson, S. & Pickering, M. (2001). Obtaining a figurative interpretation of a word: support for underspecification. Metaphor and Symbol, 16(4), 149–171.

Frisson, S. (2009). Semantic underspecification in language processing. Language and Linguistics Compass, 3(1), 111–127. https://doi.org/10.1111/j.1749-818X.2008.00104.x

Furko, P. (2014). Perspectives on the Translation of Discourse Markers. Acta Universitatis Sapientiae, Philologica, 6(2), 181–196.

Glanzberg, M. (2018). The coherence theory. Available: https://www.oxfordhandbooks.

Grice, H. P. (1975). Logic and conversation. In L. Cole and J.L. Morgan (Eds.), syntax and semantics (pp. 41–58). New York: Academic Press.

Maleki, A. (2017). Tarjomeh Farsi Qoran (The Quran, Translation). Tehran: Setareh Sabz.

Mohammadi, A. M. (2021). An Analysis of the Underspecifications of “AND” in Parallel Corpora. Journal of Foreign Language Research, 11 (1), 67–80.

Mohammadi, Z., & Valavi, S. (2018). Word-selection Methods in the Translation of the Holy Quran Verses. Translation Studies Quarterly, 15(60), 34–47.

Schiffrin, D. (2001). ‘Discourse Markers: Language, Meaning and Context. In D. D. Schiffrin (Ed.), The handbook of discourse analysis (pp. 54–75). Oxford: Blackwell.

Valavi, S. & Hassani, M. (2016). Translation of Some Types of Singular Metonymies in the Last Ten Units of the Qur’an. Translation Studies Quarterly, 13(52), 19–33.

Yazdani, M., & Ghamkhah, A. (2015). The Qur’an’s Language Through Translation: An Inquiry into the Manner of Reflection. Translation Studies Quarterly, 13(51), 8–25.

Zufferey, S. (2017). Discourse Connectives across Languages: their explicit or implicit translation, Languages in Contrast, 16(2), 264–279.