رویکردی انسان‌شناختی به تعامل فرهنگ و ترجمه:کاربردهای آموزشی و پژوهشی برای تربیت مترجم

Abstract

در حوزۀ تعامل، رابطه و تأثیر و تأثّر متغیّرها بر یکدیگر تجزیه و تحلیل می‌گردد. فرهنگ و ترجمه از متغیرهای مؤثر در گسترۀ ارتباطات انسانی محسوب می‌شوند. بحث اصلی این مقاله تحلیل محتوایی گفتمان محققان دربارۀ تعامل فرهنگ و ترجمه می‌باشد. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی، تحلیلی، و تطبیقی دیدگاه‌‌های ترجمه‌شناسان، زبان‌شناسان، و مترجمین را در بارۀ چگونگی تعامل فرهنگ و ترجمه تجزیه و تحلیل کرده است. متغیرهای چهارگانه‌ای مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. 44/67% پژوهشگران تعامل فرهنگ و زبان را تجزیه و تحلیل نموده‌اند. 86% دیدگاه‌‌ها دربارۀ تأثیر فرهنگ بر رفتار گفتمانی مترجم ‌است. 13/35% محققین نیز بر این باورند که ترجمه‌‌ها در طول تاریخ، ماهیت فرهنگ‌‌ها و هویت ملی انسان‌‌ها را تحت تأثیر قرار داده‌اند. نتیجه‌ای که از این مطالعه استنباط ‌می‌‌گردد این است که زبان‌‌ها از طریق فرهنگ‌‌ها گسترش می‌یابند و فرهنگ‌‌ها از طریق زبان و فرهنگ در کانون عوامل مؤثر در کاربرد موفق زبان در عالم ترجمه قرار دارد و باعث کشف، گسترش، و رشد و اعتلای امکانات، روش‌‌ها، و راهبردهای ترجمه‌ای مترجم می‌گردد و رابطه‌ای علّی و معلولی بین فرهنگ و ترجمه وجود دارد. بنا بر این، تربیت مترجم باید در برگیرندۀ مطالعه فرهنگ جامعه‌ای باشد که زبان از آن ریشه ‌می‌‌گیرد و در آن به کار برده ‌می‌‌شود. لازمۀ اتخاذ چنین رویکردی بازنگری و تحول در ابعاد گوناگون نظام تربیت مترجم از قبیل تهیه و تدوین مطالب درسی، برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی، و آموزش زبان با هدف تربیت مترجم است. به خاطر این که در آموزش تعاملات انسانی مثل آموزش زبان و ترجمه در جستجوی شناخت افکار انسان‌‌ها هستیم و لازمۀ آن انسان‌شناسی است.