د مطالعۀ توصیفی راهکارهای معادل‌گزینی در ترجمۀ عناوین سوره‌های قرآن کریم: مطالعۀ موردی: ترجمه انگلیسی آربری، پیکتال، رادول، سیل و الهلالی-خان

مهدی لوائی مقدم

نویسندگان

مهدی لوائی مقدم ^📧 دانش‌‌آموخته کارشناسی ارشد مترجمی زبان انگلیسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه بیرجند

چکیده

مطالعۀ حاضر، راهکارهای معادل‌گزینی عناوین سوره‌‌های مبارکه قرآن کریم در زبان انگلیسی بررسی می‌کند. جهت تشخیص راهکارهای به‌کاررفته، پنج ترجمۀ انگلیسی قرآن کریم با کمک الگوی لپیهالم (۱۹۹۷)، مورد بررسی قرار گرفت. ترجمه‌ها را آرتور جان آربری، محمد مارمادوک پیکتال، جان میدوز رادول، جورج سیل و الهلالی‌ـ‌خان انجام داده بود. پس از مقایسۀ مقابله‌ای اسماءالسور، با معادل انگلیسی آنها و همچنین مقایسۀ تطبیقی ترجمه‌ها، مشخص شد، اولاً مترجمان به‌جز راهکار «حفظ اسم خاص در زبان مقصد به‌همراه پانوشت»، از همۀ راهکارهای انتقال اسامی خاص استفاده نموده‌اند. دوم اینکه میزان کاربرد راهکارها به ترتیب عبارتند از: الف) جایگزینی اسم مبدأ با یک معادل در زبان مقصد ۴۹۳ مورد، ب) حفظ اسم بدون توضیح اضافی ۳۵ مورد، ج) حفظ اسم بدون توضیح اضافی و تطبیق با سیستم آوایی یا واژگانی زبان مقصد ۳۱ مورد، د) حفظ اسم به‌همراه توضیح اضافی ۶ مورد و درنهایت، ه) حذف اسم و انتقال مفهوم آن به‌وسیلۀ اسمی دیگر ۵ مورد. علاوه بر اینها، مشخص شد، هیچ کدام از مترجمان مسلمان، از راهکار حذف اسم مبدأ، استفاده ننموده‌اند؛ این در حالیست، مترجمان غیر مسلمان، جملگی از این راهکار استفاده نموده‌اند.

واژه‌های راهنما: اسم خاص، راهکارهای معادل‌گزینی، عناوین سوره‌های قرآن

مراجع

افروز، م. و ملانظر، ح. (۲۰۱۷). راهبردهای ترجمۀ دوازده دسته از اصطلاحات قرآنی. فصلنامه مطالعات ترجمه ایران، ۱۴(۵۵).

حری، ا. (۱۳۹۸). «سخت‌ترجمه‌پذیری اسماءالحسنی با تکیه بر الگوهای رایج در ترجمۀ انگلیسی اسامی خاص». مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، ۶ (۱۱)، ۳۷–۶۸.

جواهری، م.ح. (۱۳۹۸). «روش‌شناسی ترجمه قرآن کریم». چ. ۱، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

خامه‌گر، م. (۱۳۹۷). تفسیر ساختاری قرآن کریم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

رسولی راوندی، م. ر. (۱۳۹۶). «تحلیل انتقادی ترجمه‌های انگلیسی قرآن کریم در حوزه تأکید»، رساله دکترا، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.

مبارکی، م. و بقایی، ه. (۱۳۹۳). «بررسی دو ترجمه آربری و یوسف‌علی از قرآن کریم بر اساس نظریه تعادل واژگانی بیکر». فصلنامه تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا (س)، ۲ (۲۲)، ۱۳۷–۱۵۷.

معاذاللهی، پ. (۱۳۹۰). «ترجمه ادبیات کودکان: بررسی ترجمۀ اسامی خاص شخصیت‌ها به‌طور ویژه». مطالعات ادبیات کودک، ۲ (۲)، ۱۵۳–۱۶۸.

Augillera, E. (2008). The translation of proper names in children literature. Retrieved from: http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/4666.pdf.

Al-Hilali, M. T. & Khan, M. M. (1997). Meaning of the Noble Qur’an in the English language. Madinah: K, S, A: King Fahad Complex for the Printing of the Holy Qur’an.

Arberry, A. J. (1955). The Kor’an Interpreted. Retrieved from: http://www.iqbalcyberlibrary.net/pdf/QA.pdf

Ladmiral, j. (1994). Translation: Theorems for Translation. Paris: Gallimard.

Leppihalme, R. (1997). Culture Bumps: An Emperical Approach to the Translation of Allusions. U.K.: British Library.

Pickthall, M. (1951). The Glorious Qur’an. Tehran: Salehi Publications.

Rodwell, J. M. (1974). Translation of the Koran. London: Everyman’s Library.

Sale, G. (1734). The Koran: Translated into English from the Original Arabic (n.d.). Great Britain: Fredrick Warne.

Sarka, H. (2007). Translation of Proper Names in Non-Fiction Texts. Translation Journal. 11 (1). Retrieved from: http://accurapid.com/journal/39proper.htm