رویكرد ترجمه و حضور مترجم در شاهنامۀ فردوسی

چکیده

شاهنامه فردوسی صحنه حضور قوم ایرانی و تاریخ اسطوره‌ای و مكتوب وی در طول چندین هزاره است. سراینده این اثر به مناسبت شرح حال قوم ایرانی از اقوام مجاور نیز یاد كرده است. در تقابل قوم ایرانی با اقوام مجاور كه عمدتاً‌ تورانی (ترك زبان - چینی)، رومی و عرب هستند، به ضرورت از ترجمه و برگردان سخن یكی برای دیگری‌ یاد شده است. این پژوهش به قصد یافتن زمینه‌های حضور مترجم و ضرورت ترجمه از زبانی به زبان دیگر، شاهنامه فردوسی را از آغاز تا انجام بررسی كرده و پانزده مورد از حضور مترجم یافته است. ‌بیشتر زمینه‌های كاربردی مترجم در میدان جنگ و ترجمه از زبان تركی (تورانی) به فارسی و در مرحله بعد از رومی به فارسی و از فارسی به رومی و در آخر از عربی به فارسی بوده است. در دو مورد مترجم برای عقد قرارداد صلح و در یك مورد برای خواستگاری و ایجاد پیوند میان ایران و روم حضور داشته است.