شگردهای مولانا در ترجمة اخبار نبوی (ص)

چکیده

برگردان سخن از یک زبان به زبان دیگر در قالب نظم مقتضی رعایت نکاتی چند است، آشنایی سراینده به هر دو زبان، تسلط بر موضوع و استعداد هنری و مخاطب شناسی از مقدمات ضروری کار است. ازجمله نمونه‌های عالی که در این رهگذر خلق شده و در ادبیات عرفانی ایران و جهان درخشیده است مثنوی مولوی است. این پژوهش در نظر دارد به شیوة تحلیل محتوا به این سؤال اصلی پاسخ گوید که «شگردهای مولانا به‌عنوان یک شاعر و مترجم در برگردان سخنان نبوی (ص) چیست؟» و او با کدام پیشینه و پشتوانة علمی و ذوقی توانسته بزرگ‌ترین اثر تلمیحی-اقتباسی به اخبار نبوی (ص) در زبان و ادبیات فارسی را بیافریند. از نتایج قابل اشارة این پژوهش آنست که مولانا به‌عنوان یک محدّث و فقیه و بعد در مقام شاعری و هدایت‌گری با شگردهای هنری حل و تحلیل، صنعت ترجمه، عقد و تلمیح انواع وام‌گیری گزاره‌ای و واژگانی شمار بسیاری از احادیث نبوی (ص) را در متن منظوم مثنوی ترجمه کند و با این کار به هر دو زبان عربی و فارسی از حیث ساختاری و محتوایی غنائی دوچندان بخشیده است.