راهبردهای حل منازعه در کتب نوشته شده در مورد جنگ ایران و عراق

چکیده

ایران در غرب آسیا، منطقه‌ای با سابقه‌‌ای طولانی از منازعات خشن و خونین واقع شده است .از مترجمان ایرانی فعال در این منطقه، اغلب خواسته می‌شود که با متون بسیار حساسی کار کنند که منازعات گذشته یا کنونی منطقه را روایت و در مورد آنها بحث می‌کنند. این مطالعه با هدف بررسی و طبقه‌بندی راهبردهای حل منازعه که مترجمان در ایران در مواجهه با چنین متونی به کار می‌برند و شناسایی پربسامدترین و کم‌بسامدترین راهبردهای حل منازعه انجام شد. تعریفی که سلامه-کار در سال 2007 و وبنه برمن در سال 1998 از منازعه ارائه داده‌اند، و نیز گونه‌شناسی راهبردهای حل منازعه توماس-کیلمن (1974) به‌عنوان چارچوب نظری این تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند. پیکره تحقیق شامل پنج کتاب انگلیسی نوشته شده در مورد جنگ ایران و عراق و ترجمۀ فارسی آنها بود. این کتاب‌ها را نشر مرز و بوم با هدف افزایش وسعت دید خوانندگان، و آشنایی آنها با دید‌گاه‌های عراقی یا غربی (دیگری) در مورد جنگ منتشر کرده است. تجزیه و تحلیل آماری-توصیفی روی پیکره تحقیق انجام شد. نتایج نشان داد که تمامی راهبردهای توماس-کیلمن (1974) یعنی اجتناب، تسلیم، رقابت، سازش، و همکاری در پیکره استفاده شده است. سازش و تسلیم با 54.4٪ و 1.3٪ به ترتیب بیشترین و کمترین بسامد را داشتند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که در شرایط منازعه، همکاری و سازش دو راهبرد پربسامد و مفید در بافت ترجمه می‌باشند که می‌توانند خوانندگان را با دیدگاه دیگری آشنا کنند، اما هم‌زمان فرآیند خواندن را نیز جهت‌دهی نمایند. تسلیم و اجتناب به ندرت در چنین شرایطی به کار می‌روند زیرا تسلیم به معنی پذیرش دیدگاه «دیگری» است، و اجتناب به منازعه نمی‌پردازد. رقابت در برخورد با مسائل حساس ملی و ایدئولوژیک به‌کار می‌رود.